Η πολιτισμική ποικιλομορφία, ή πολιτισμική πολυφωνία (μετάφραση του όρου cultural diversity), είναι ένα πολύ σύγχρονο θέμα που εντάσσεται μέσα στο γενικότερο πλαίσιο της παγκοσμιοποίησης.
Η παγκοσμιοποίηση συνεγείρει πολλά θέματα οικονομικά, κοινωνικοπολιτικά πολιτισμικά, θέματα αισθητικής και πολλές ανακατατάξεις στις ώς τώρα κατηγοριοποιήσεις της τέχνης όπως κλασικό, σύγχρονο, έθνικ, παραδοσιακό πολιτισμικό, σύγχρονο πολιτισμικό κλπ.

Το πολυπολιτισμικό ρεύμα του σύγχρονου χορού
Tο Χοροθέατρο “Λήδα Shantala” σαφώς εντάσσεται μέσα στο νέο και υπό συνεχή διαμόρφωση διεθνές, πολυπολιτισμικό (culturally diverse) ρεύμα του σύγχρονου χορού. Η “παγκοσμιοποίηση” δεν έχει μόνον οικονομικές και πολιτικές διαστάσεις αλλά σαφέστατα επηρεάζει και επηρεάζεται από την πολυπολιτισμικότητα των υπό διαμόρφωση σύγχρονων κοινωνιών. Η πολυφωνία, και η δημιουργία πολιτισμικού χώρου στην διαφορετικότητα, είναι όχι μόνον καλλιτεχνική αλλά και κοινωνικοπολιτική αναγκαιότητα.
Η με ταχύτατους χρόνους διαμορφούμενη νέα τάξη πραγμάτων υποχρεώνει την αναθεώρηση πολλών “δεδομένων”, την εξερεύνηση και εντοπισμό νέων κοινωνικών και πολιτισμικών αναγκών μέσα στην Ελληνική κοινωνία - ενταγμένη μέσα στην ευρύτερη κοινωνική πολιτική τόσο της Ευρωπαϊκής κοινότητας όσο και διεθνώς - και την επανεξέταση και επαναπροσδιορισμό εννοιών και καλλιτεχνικών αναγκών που να συμπορεύονται με τις τεράστιες αλλαγές που επέρχονται για τον πολιτισμό και συγκεκριμένα για το χορό.
Στην Αγγλία και τη Γερμανία, ο προβληματισμός αυτός άρχισε πριν πολλά χρόνια. Σήμερα, και οι υπεύθυνοι για τη διαμόρφωση της κρατικής πολιτικής στην τέχνη και το σύγχρονο χορό στη Δυτική Ευρώπη, αναγνωρίζουν το καυτό θέμα του επαναπροσδιορισμού ταυτοτήτων, εγκαταλείπουν τον παλαιότερο τρόπο αξιολόγησης μέσω αντιθέσεων και εξομοιώσεων και με τη ρευστότητα που απαιτούν οι εποχές, διευρύνονται σε νέες διεθνείς προοπτικές. Εισάγουν μέσα στο σύγχρονο πολιτισμικό γίγνεσθαι και την εθνική παραγωγή της κάθε χώρας, διαφορετικά χορευτικά ιδιώματα άλλων μη δυτικών πολιτισμών, δημιουργώντας ένα διεθνές κίνημα ανταλλαγών τέχνης.
Αλλά και οι χορογραφίες των σύγχρονων Δυτικών δημιουργών, εμπνέονται καλλιτεχνικά και από άλλες ηπείρους και ιδιαίτερα από Νoτιο - Ασιατικές χορευτικές γλώσσες, απαρτιώνει μια παγκόσμια “multicultural” γλώσσα χορού, η οποία διευρύνει και εμπλουτίζει το ήδη υπάρχον Ευρωπαϊκό σύγχρονο χορευτικό λεξιλόγιο.

Στόχοι και πηγές έμπνευσης του Χοροθεάτρου Λήδα Shantala
Στις παραστάσεις του Χοροθεάτρου Λήδα Shantala, συχνά η κινησιολογία εμπνέεται από τον ινδικό διαπολιτισμικό χορό Μπάρατα Νάτυαμ, θεωρώντας τον και χρησιμοποιώντας τον ως μια παγκόσμια γλώσσα κίνησης, κατάλληλη να εκφράσει με εσωτερικότητα ιδέες και νοήματα οποιασδήποτε πολιτιστικής προέλευσης. Βλέπουμε δηλαδή σ’αυτή την πλουραλιστική χορευτική γλώσσα, ένα διεθνές μέσον επικοινωνίας με διαχρονικές διαστάσεις όσον αφορά την καλλιτεχνική του υπόσταση και ταυτόχρονα ιδιαίτερα σύγχρονες.
Θέλουμε να είμαστε ελεύθεροι από τις δεσμεύσεις και τους περιορισμούς μιάς φόρμας, και πάντα αναζητούμε τη φρεσκάδα μιας σύγχρονης και διευρυμένης γλώσσας επικοινωνίας.
Ασπαζόμαστε την τεχνολογία και τις μεθόδους του 21ου αιώνα αλλά με ένα στόχο πολύ πέρα από μόδες: τη διαμόρφωση του πολιτιστικού τοπίου.
Μιάς Ελλάδας που δεν περιορίζεται στο να υμνεί απλώς με τα λόγια το παρελθόν της αλλά στην ουσία να μιμείται αμερικάνικα πρότυπα.
Μιάς Ελλάδας που οραματιζόμαστε ενταγμένη στον παγκόσμιο πολιτιστικό ιστό, να συναλλάσσεται δημιουργικά με τα δημιουργικότερα στελέχη της διεθνούς κοινότητας, που φυσικά περιλαμβάνει κατά ποσοστό τις ώς τώρα παραμελημένες, αλλά τόσο πλούσιες καλλιτεχνικά και πολιτιστικά χώρες του λεγόμενου «Τρίτου Κόσμου».
Οι χώρες αυτές, μετανάστες των οποίων έρχονται τώρα και στην Ελλάδα, φτωχές σε οικονομικοτεχνικές υποδομές, αλλά πλούσιες καλλιτεχνικά και πολιτιστικά ,εκπροσωπούνται πια με μεγάλες κοινότητες στις ευρωπαϊκές χώρες συμμετέχοντας ενεργά στη διαμόρφωση πολιτισμού και πολιτιστικής πολιτικής.
Αυτό σημαίνει ότι μοιραία η Ελλάδα, κάθε φορά που θα συναλλάσσεται με άλλες ευρωπαϊκές χώρες θα βρίσκει μπροστά της αυτά τα νέα στοιχεία πολιτισμού, τα οποία θα πρέπει είναι σε θέση να αντιλαμβάνεται και να συναλλάσσεται μαζί τους.

Πολιτισμικό- «Έθνικ» και Σύγχρονο Πολιτισμικό
Βεβαίως εδώ μπαίνουμε στην αναγκαιότητα διάκρισης ανάμεσα στο τι είναι πολιτισμικό, τι είναι έθνικ, και τι σύγχρονο πολιτισμικό, μέσα στη παγκοσμιοποιημένη αγορά, η οποία τελικά είναι η Δυτική αγορά.

Το Έθνικ προϊόν
είναι ένα τοπικό καλλιτεχνικό προϊόν το οποίο παίρνει η δυτική Αγορά από την πηγή του, το μεταλλάσσει και το μετασχηματίζει ώστε να γίνει οικείο στη δυτική αγορά με σκοπό να τραβήξει και να το πουλήσει.
Το τελικό προϊόν είναι άλλο από την πρωτογενή πηγή του και η μετάλλαξή του αυτή πολλές φορές είναι δομική, αλλοιώνοντας έτσι την ίδια τη φύση του και τη διαφορετικότητά του.
Η δυτική αγορά δηλαδή για να πουλήσει, ομοιογενοποιεί τη διαφορά, προβάλλοντας τη διαφορά,

Το πολιτισμικό προϊόν
είναι το πρωτογενές καλλιτεχνικό προϊόν όπως υπάρχει στην πηγή του.
Και εδώ πάλι πρέπει να κάνουμε έναν βασικό διαχωρισμό ανάμεσα σε εκφράσεις της δημοτικής του παραδοσιακής μορφής, όπως οι δημοτικοί χοροί, ή τα δημοτικά τραγούδια και την έντεχνη κλασική του μορφή.

Το σύγχρονο πολιτισμικό
είναι η σύγχρονη έκφραση μιας αυτούσιας μη-δυτικής τέχνης στη συγκεκριμένη χώρα ή σε άλλες χώρες, πριν περάσει από τη δυτική αλλοίωση.
Το σύγχρονο πολιτισμικό προϋποθέτει το ξεκαθάρισμα δύο άλλων αυθαίρετων κατηγοριοποιήσεων οι οποίες με αυτόν τον τρόπο μονοπωλούν μεγάλο μέρος της δυτικής αγοράς.

Το κλασικό και το σύγχρονο
Η έννοια του κλασικού είναι και αυτή μορφοποιημένη από τη δυτική αγορά λαμβάνοντας μόνον υπόψη το δυτικό κλασικό μπαλέτο.
Μέσα λοιπόν από αυτή τη θεώρηση και τη ματιά, αυθαίρετα προσεγγίζει άλλες μη-δυτικές κλασικές μορφές τέχνης οι οποίες παρουσιάζουν μιαν άλλη κλασικότητα. Αυτές λοιπόν τις μορφές, ή τις αλλοιώνει προσδίδοντάς τους χαρακτήρα που δεν έχουν, ή, επειδή αδυνατεί να τις προσεγγίσει, τις κατατάσσει απλά στην κατηγορία του παραδοσιακού - βλέπε δημοτικά.
Από την άλλη η έννοια του σύγχρονου, περιορίζεται και πάλι μόνον σε προϊόντα δυτικά, που συχνά εμφανίστηκαν σαν ανατροπές των δομών του δυτικού κλασικού χορού.
Στην Ελλάδα, τουλάχιστον όσον αφορά το χορό, δεν υπάρχει καμία κατάρτιση από τους ιθύνοντες και κανένας απολύτως προβληματισμός ως προς τα θέματα αυτά και παραμένουμε στις εκ των έκπαλαι καθιερωμένες κατηγορίες του κλασικού και του σύγχρονου, περιθωριοποιώντας ή ισοπεδώνοντας τις διαφορετικές εκφράσεις ως φολκλόρ.

Το παράδειγμα του Μπάρατα Νάτυαμ
Ας πάρουμε τον ινδικό χορό Μπάρατα Νάτυαμ. Έντεχνος χορός τουλαχιστον 2500 χιλιάδων χρόνων, φέρει μέσα στη δομή του στοιχεία που από τη μία φέρουν μεγάλη ιστορία, από την άλλη η κλασικότητά του όχι μόνον δεν είναι δύσκαμπτη και περιοριστική, αλλά προσφέρει τη δυνατότητα μετασχηματισμών, αλλαγών και σύγχρονων πειραματισμών ως μία σύγχρονη γλώσσα έκφρασης και όχι ως χορευτικό δόγμα.
Τόσο στο εξωτερικό όσο και στην Ινδία αναφέρονται σε αυτόν με τον όρο Indian classical dance - με τη διευρυμένη άποψη του κλασικού.
Συγχρόνως όμως υπάρχει και η σύγχρονη έκφρασή του.
Στην Αγγλία και στη Γαλλία συμπεριλαμβάνεται ως μάθημα στα περισσότερα πανεπιστήμια και σχολές θεάτρου και χορού, ως γλώσσα κίνησης και έκφρασης.
Πιστεύω ότι ήρθε ο καιρός η Ελλάδα να περάσει από αυτούς τους προβληματισμούς άμεσα.

Η πολιτιστική πολυφωνία στην Ελλάδα
Η Ελλάδα όλο και περισσότερο επηρεάζεται από το φαινόμενο της παγκοσμιοποίησης. Η “παγκοσμιοποίηση” δεν έχει μόνον οικονομικές και πολιτικές διαστάσεις αλλά σαφέστατα επηρεάζει και επηρεάζεται από την πολυ-πολιτισμικότητα των υπό αναδιαμόρφωση σύγχρονων κοινωνιών.
Θεωρώ ότι ο χορός στην Ελλάδα πρέπει να διευρύνει τους ορίζοντές του στην πολιτιστική παγκοσμιοποίηση, εξετάζοντας τη θετική πλευρά αυτού του ανοίγματος, που είναι ο σεβασμός και η αναγνώριση της διαφορετικότητας στη χορευτική έκφραση.
Η πολυφωνία και η παραχώρηση πολιτισμικού χώρου στην διαφορετικότητα, η αποδοχή του «άλλου» πολιτισμού, είναι αναγκαία όχι μόνον από πολιτισμικής και πολιτιστικής σκοπιάς, αλλά και από την άποψη της κοινωνικής συνδιαλλαγής με τους νέους πληθυσμούς, οι οποίοι καθημερινά πολλαπλασιάζονται στη χώρα μας.
Τους «νέους» εργαζόμενους δεν είναι δυνατόν να τους συναντάμε μόνον στο ΙΚΑ, στις εφορίες, στις οικοδομές στα φανάρια ή στα «έθνικ» εστιατόρια και τα μαγαζιά τους. Χρειάζεται να αναπτυχθεί μία γλώσσα συνομιλίας, αλλοιώς η ελληνική κοινωνία θα καταλήξει σε πολλά μικρά γκέτο απομονωμένα μεταξύ τους με τα στεγανά της ξενοφοβίας και της αυξανόμενης βίας.
Αντί να αποσιωπάται και να περιθωριοποιείται κάθε μη-δυτική έκφραση, έχουμε κάθε όφελος να γνωρίσουμε αυτές τις άλλες καλλιτεχνικές εκφράσεις, να τις αξιολογήσουμε με νέα κριτήρια και να εισάγουμε μέσα στην ελληνική παραγωγή ποικιλόμορφα καλλιτεχνικά έργα που θα συμπεριλαμβάνουν αισθητική τόσο Ελλήνων όσο και αλλοδαπών που ζουν και δημιουργούν στην Ελλάδα.
Εύχομαι λοιπόν η σύγχρονη πολιτιστική πολιτική της Ελλάδας να ακολουθήσει την εμπειρία των δυτικών κοινωνιών και να αγκαλιάσει ισότιμα και άλλες γλώσσες πολιτισμού οι οποίες δεν είναι πια εξωτικές και απόμακρες, αλλά μέσω των μεταναστών που ζουν μέσα στους κόλπους της, «ελληνικές».

Ο ρόλος του νέου Πολυχώρου Πολιτισμού και Τεχνών "SHANTOM"
Μέσα από παραστάσεις και καλλιτεχνικά δρώμενα ο χώρος φιλοδοξεί να λειτουργήσει και ως ζυμωτήριο πολιτισμικής πολυφωνίας και διαλόγου ανάμεσα στους Έλληνες καλλιτέχνες και του μετανάστες, κατ’αρχήν ελκύοντάς τους σε παραστάσεις διαπολιτισμικού χαρακτήρα ως θεατές αλλά και καλώντας τους να συμμετάσχουν στη δημιουργία παραστάσεων, που θα πλουτίζουν με τις καλλιτεχνικές τους γνώσεις και παραδόσεις.
Οι σύνθετες αυτές πολιτισμικά παραστάσεις πιστεύουμε ότι θα συνεισφέρουν στη διεύρυνση του καλλιτεχνικού λεξιλογίου τόσο της ελληνικής όσο και της ευρωπαϊκής έκφρασης ως αποτέλεσμα παντρέματος και διαπολιτιστικών σχέσεων.
Πιστεύουμε επίσης ότι μέσω αυτού του καινοτόμου Πολυχώρου, εισάγουμε στον ελληνικό κοινωνικο-πολιτιστικό χώρο μια νέα έννοια κι ένα νέο πολιτιστικό προϊόν, την διαπολιτιστική ποικιλομορφία, η οποία στις άλλες χώρες υπάρχει εδώ και χρόνια. Εντάσσεται στις σημερινές αλλά και μελλοντικές ανάγκες της ελληνικής και ευρωπαϊκής κοινωνίας, αποτελώντας έναν τομέα σε εξέλιξη, με μεγάλη χρησιμότητα και αυξανόμενη ζήτηση.

Λήδα Shantala