ΠΛΗΡΕΣ ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΟ Γ': Ινδία

Μετά το τέλος των σπουδών της στη Γαλλία (dipl. Licence es Lettres, Paris III Sorbonne), το 1978 ταξίδεψε στην νότια Ινδία, ακολουθώντας ένα ισχυρό κάλεσμα ψυχής που από μικρή ένιωθε για τη χώρα των φιλοσόφων, των γιόγκι και των μύθων. «Ήταν ένα ταξίδι ανάγκης, για να βρώ τις απαντήσεις στο ερώτημα ποιά είμαι τελικά και τι θέλω. Τα θέλω αυτά που κάνω ή μήπως τα θέλουν άλλοι και νομίζω οτι τα θέλω εγώ;» Μαζί της ο τότε σύντροφός της, Γάλλος Ζαν-Νοέλ Ντερβέν, με τον οποίο μοιραζόταν τις ίδιες πνευματικές ανησυχίες, και που έμελλε να γίνει ο πρώτος σύζυγός της.

Όταν άκουσε η Σμάρω την πρόθεσή της, τρόμαξε.
"Είχε και τον περίγυρο που της έλεγε "γιατί αφήνεις την κόρη σου να κάνει ό,τι θέλει". Ωστόσο τελικά κι αυτό έγινε με τις ευλογίες της"

Ήταν ένα δύσκολο ταξίδι.
«Δύσκολο γιατί δεν ήξερα αν το επόμενο βράδυ θα βρω κάπου να κοιμηθώ, αν θα βρω κάτι να φάω, αν θ’αντιμετωπίσω αρρώστιες που προσβάλλουν τους αμάθητους στο κλίμα ξένους. Η Ινδία δεν είναι Γαλλία».
Πρώτα πέρασαν από το Πακιστάν, την κοιλάδα Καλάς, να βρουν τους απογόνους του Μεγάλου Αλεξάνδρου, για τους οποίους είχαν διαβάσει. Από κεί κατέβηκαν στην Ινδία, και εγκαταστάθηκαν στο Μαντράς (σήμερα Τσένναϊ) της Νότιας Ινδίας, που είναι το κέντρο του χορού Βharata Natyam.

Εκεί, η καθημερινή ζωή της Λήδας ήταν αφιερωμένη στη σκληρή δουλειά, αφού παρακολουθούσε συγχρόνως μαθήματα χορού και γιόγκα, ενώ ο Ζαν-Νοέλ σπούδαζε καρνατική μουσική και το όργανο μρίντανκαμ.

Λέει η ίδια:
«Είχα μαζέψει κάποια λίγα χρήματα στο Παρίσι, μου έστελνε και η Σμάρω, και έτσι είχα κάνει ένα μικρό κομπόδεμα. Με αυτό έζησα για χρόνια.
Ζούσαμε πάμφτωχα σε ένα ψαροχώρι έξω από στο Μαντράς, όπου πήγαινα καθημερινά με ποδήλατο.
Από τις έξι το πρωί ώς τις 12 τα μεσάνυχτα έκανα μαθήματα. Κοιμόμουν σε ένα στρώμα που ήταν κάτω στο χώμα και μαγείρευα σε γκαζάκι με κηροζίνη. Είχα όλη κι όλη μία φούστα χιλιομπαλωμένη και στα αφτιά μου είχα καλαμάκια για να μην κλείσουν οι τρύπες. Ξοδεύαμε ίσα-ίσα για το φαγητό, που ήταν πολτός από αραχίδες, κανένα αβοκάντο και μανιό, κάτι σαν ζελέ που βγαίνει από έναν βολβό. Όταν επέστρεψα, η Ελλάδα μου φάνηκε παράδεισος πολυτέλειας.
Ήμουν ευτυχισμένη και αφιερωμένη. Αυτά όλα είναι της Σμάρως. 'Να είσαι συνεπής σε αυτό που κάνεις', μου έλεγε, ΄να το σέβεσαι να το αγαπάς΄».

Στις παρακάτω φωτογραφίες, από αριστερά στα δεξιά: Η Λήδα και ο Ζαν-Νοέλ στην ταράτσα του σπιτιού τους με μια φίλη. Η Λήδα με μια συμμαθήτριά της στο ναό της Mylapore, στο Μαντράς. Η Λήδα στην ταράτσα του σπιτιού του Dr. Swaminathan, καθηγητή οργανικής χημείας στο πανεπιστήμιο.

Για περισσότερα από τρία χρόνια εκπαιδεύτηκε στην τέχνη του χορού με κορυφαίους δασκάλους.

Ξεκίνησε μαθήματα με τον Adyar Lakshman, κορυφαίο εκπρόσωπο του κλασικού στυλ της Kalakshetra, στη σχολή του, Bharata Choodamani Academy of Fine Arts.
Παράλληλα, σπούδασε καρνατική μουσική και ιδιαίτερα τραγούδι, μαθήματα ρυθμών (thalams), την τέχνη της εκφώνησης φωνητικών ρυθμικών συλλαβών (sholus) και εκτέλεση ρυθμών στο «Τάτα-καρί» (μικρό ξυλόφωνο). Όλη η οικογένεια του Adyar K. Lakshman ασχολιόταν με την τέχνη. Ο ένας αδελφός του, ο Κ. Rama Rao, τραγουδούσε πάντα μαζί με του στις παραστάσεις, ήταν όμως και δάσκαλος χορού. (Η Λήδα έκανε ιδιαίτερα μαζί του στο σπίτι της ένα μήνα πριν το arangetram). Ο άλλος του αδελφός, G. Gopinath, ήταν σπουδαίος κρουστός. Και οι δύο ήταν στις περισσότερες ηχογραφήσεις της μουσικής για τις παραστάσεις της Λήδας. Η αδελφή τους Nagamani Srinivasa Rao επίσης τραγουδούσε.

Στις 24 Απριλίου του 1983, έδωσε την πρώτη της παράσταση (arangetam) μπροστά σε κοινό, στο ναό Anantapadmanabha Swami (Adyar), παίρνοντας θαυμάσιες κριτικές.
Ήταν από τις πρώτες χορεύτριες που ξαναχόρεψαν σε περίβολο ναών, μετά από την πολύχρονη απαγόρευση επί αγγλικής αποικιοκρατίας.

Κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου ήταν που μεταμορφώθηκε από Σεϊτανίδου σε Shantala. Όπως λέει η ίδια, το έκανε γιατί ως καλλιτέχνις ένιωσε την ανάγκη να διαχωρίζει την κοινωνική της ζωή από τη ζωή της στη σκηνή: η Λήδα Σεϊτανίδου είναι το κοινωνικό άτομο, οι ρίζες της βρίσκονται στην Ελλάδα. Η Shantala είναι η χορεύτρια, που γεννήθηκε στην Ινδία.
«Ο Μπάρατα Νάτυαμ άλλαξε ολόκληρη τη ζωή μου. Ήταν σαν μιά καινούργια γέννηση, μιά νέα προσωπικότητα Αυτός ο χορός δεν μου δόθηκε από την Ελλάδα. Για να καθρεφτίσω την αλλαγή μέσα μου, έδωσα στον εαυτό μου ένα νέο όνομα».
Το όνομα προέρχεται από τη σανσκριτική λέξη shanti=ειρήνη - όπως και το δεύτερο ελληνικό όνομά της (που όμως δεν της άρεσε ποτέ γιατί έχει πολλά «ι»)...
«Οι Ινδοί πιστεύουν οτι οι ήχοι του ονόματός μας επηρεάζουν όλη την προσωπικότητά μας. Έτσι, επειδή εγώ είχα το Λ και το Σ, έφτιαξα πάλι τους δυό αυτούς ήχους και στο νέο αυτό όνομα»
Υπάρχει εξ άλλου και μια βασίλισσα Shantala της δυναστείας Hoysala, που έζησε το 13ο αιώνα στο κρατίδιο Mysore της Νότιας Ινδίας: η βασίλισσα αυτή ήταν μεγάλη χορεύτρια, και ο χορός της ενέπνευσε μύθους αλλά και πολλά γλυπτά σε ναούς. Δεν είναι ίσως σύμπτωση που tala είναι ο ρυθμός. Μ’αυτή την έννοια, Shantala μπορεί να είναι εκείνη που μέσα από το ρυθμό βρίσκει την ειρήνη.