Bharata Natyam
Ένας ολιστικός χορός πέρα απ’την τέχνη
 Μια αρχαία ινδική και σύγχρονα εναλλακτική χορευτική τέχνη,
διαπολιτισμικής εμβέλειας.
Μια καλλιτεχνική μέθοδος προσέγγισης της ψυχής,
ίασης και πνευματικής αφύπνησης.
«Για μένα ο χορός δεν είναι μόνον η τέχνη που εκφράζει την ανθρώπινη ψυχή μεσω της κίνησης, αλλα κυρίως η θεμελίωση μιας πλήρους κοσμοθεωρίας πιο ελεύθερης, πιο αρμονικής, πιο φυσικής»
Iσιδώρα Ντάνκαν
Ο Μπάρατα Νάτυαμ είναι ένας αρχαίος ιερός θεατρικός χορός που άνθισε στην Νότια Ινδία εμπεριέχοντας μέσα στην τεχνική του θεατρική ουσία. Το όνομά του θα μπορούσε να μεταφραστεί στα ελληνικά ως ‘’H τέχνη των ανθρώπων’’. Περιλαμβάνει, καθώς το δηλώνουν και οι συλλαβές του BHAra: (θεατρική έφραση), RAga (μελωδία, ποίηση) και TΑlla (ρυθμό).
Χορός Μουσική και Θέατρο αποτελούσαν στην αρχαία Ινδία τις τρεις πτυχές μιας ίδιας τέχνης, “Νάτυαμ’’. Μιάς τέχνης που αφομοίωνε το ρυθμό και τη χορευτική δυναμική με τη μελωδία και την ποιητική έκφραση των “χειρονομιών”, τα “μούντρας”, σε συνδυασμό με την έκφραση του προσώπου, δημιουργώντας ένα πλήρες θέατρο.
Ο χορευτής ή η χορεύτρια «διηγείται» μιά ιστορία -συνήθως παρμένη από τις Βέδες και τη Μυθολογία- μέσα από μιά περίπλοκη γλώσσα των χεριών, μιά γλώσσα που επικοινωνεί αβίαστα με όλες τις διαφορετικές γλωσσικές κοινότητες της αχανούς αυτής χώρας.
Σε μιά παράσταση σόλο, ένα άτομο παίζει συγχρόνως δυό και τρείς ήρωες, εναλλάσσοντας εκφράσεις του προσώπου, κινήσεις και διαθέσεις.
Ο Κρίσνα, η ζηλιάρα γυναίκα του Σατυαμπάμα και η γλυκιά γυναίκα του Ρούκμινι, ας πούμε, μπορούν να παιχτούν επί σκηνής από έναν μοναδικό ερμηνευτή που πρέπει λοιπόν να ξέρει να ερμηνεύει γυναίκες, άντρες, παιδιά, γέρους, θεούς ανθρώπους, δαίμονες, ζώα και μυθικά όντα.
Ο Μπάρατα Νάτυαμ είναι ένας από τους λίγους σήμερα εναπομείναντες χορούς που παντρεύουν σε τέτοιο βαθμό όλα τα στοιχεία μιας πλήρους θεατρικής εμπειρίας.
To Shantom φιλοξενεί την πρώτη και μοναδική επαγγελματική Ακαδημία Bharata Natyam της Ελλάδας, που καθοδηγεί τον μαθητή από τα πρώτα βήματα ώς το Arangetram, το επαγγελματικό του ντεμπούτο.
"Με το χορό Μπάρατα Νάτιαμ", λέει η Λήδα Σάνταλα, "βυθίζεσαι σε μια συμβολική που είναι καταγραφή του ιστορικού παρελθόντος. Το παρελθόν αυτό δεν το προσεγγίζεις εγκεφαλικά, αλλά με το σώμα σου, μέσα από στάσεις που μαθαίνεις. Για τον αρχαίο Ινδό ο χορός ήταν πνευματική ενασχόληση, δεν μπορούσες να το κάνεις χωρίς να αναζητείς το πνεύμα σου, να θες να ελευθερώσεις την ψυχή σου. ΄Ηταν δομημένος από την αρχή σαν μέσο αυτοεξέλιξης, προσέγγισης του θείου. Όταν τον γνώρισα, μπήκα ξαφνικά σε έναν κόσμο μυθολογικό που δεν ήταν ζωγραφιά, ήταν κάτι ζωντανό. Και όσο ασχολιόμουν, ήταν σαν η φαντασία και η αντίληψή μου να διευρύνονται, και γοητεύτηκα".
Συνοπτικά, ο Μπάρατα Νάτυαμ:
• Βοηθά την εξισορρόπηση και εναρμόνιση των δύο ημισφαιρίων του εγκεφάλου και την πληρέστερη εκμετάλλευση των δυνατοτήτων του.
• Απαιτεί πολύ καλή συνειδητότητα όλων των μελών του σώματος
• Δημιουργεί νοητικές συνδέσεις με μέρη του σώματος που συνήθως δε χρησιμοποιούνται μεμονωμένα και ελεγχόμενα –όπως π.χ. τα δάχτυλα, τα μάτια και οι κλειδώσεις.
• Βοηθά τη δόμηση «εικόνας σώματος».
• Βοηθά στην εντόπιση και συνειδητοποίηση των ενεργειακών κέντρων του σώματος, με αποτέλεσμα το ενεργειακό πεδίο να γίνεται ελαστικό, ανθεκτικό και υγιές.
• Σε πολλούς αρχέγονους πολιτισμούς, ο ρυθμός χρησιμοποιείται γιά θεραπευτικούς σκοπούς, συμφωνα με το σκεπτικό οτι πολλές ασθένειες είναι αποτέλεσμα «σπασμένων» εσωτερικών ρυθμών. Ο συντονισμός, κατά τη διάρκεια του χορού, σε εξωτερικούς ρυθμούς κρουστών, έχει την ιδιότητα να εξομαλύνει τις εσωτερικές ρυθμικές λειτουργίες, με αποτέλεσμα την εναρμόνιση της προσωπικότητας.
• Καθώς ο καλλιτέχνης «μιλάει» με τα χέρια, τα δάχτυλα υπερβαίνουν τον καθημερινό τους ρόλο ως εργαλεία λήψης και χειρισμού, και μετατρέπονται σε εκφραστικά όργανα ενέργειας. Μέσα από τα δάχτυλα και τις παλάμες, ο καλλιτέχνης είναι σα να αναπλάθει την ενεργειακή σφαίρα γύρω από το σώμα.
• Επίσης, καθώς τα χέρια αντικαθιστούν τις λέξεις, οι χειρονομίες γίνονται σύμβολα μέσω των οποίων ο καλλιτέχνης προσεγγίζει προ-λεκτικές μνήμες συναντώντας μ’ αυτές βαθειά στρώματα στο ασυνείδητό του.
• Στο φυσικό επίπεδο, δυναμώνει τα ανακλαστικά, αυξάνει το συντονισμό και την αντοχή, τονώνει την καρδιά και το αναπνευστικό σύστημα. Η επαφή των γυμνών πελμάτων με το έδαφος δίνει ενέργεια, ενώ τα έντονα χτυπήματά τους τονώνουν όλα τα όργανα του σώματος.
• Τελειώνοντας την παράσταση, ο χορευτής νοιώθει έντονη και βαθειά αναζωογόνηση που συνοδεύεται από διευρυμένη αίσθηση της παρουσίας του στο χώρο.
Αυτός ο αρχαίος χορός, που διαμορφώθηκε σε μιά μακρινή χώρα, έχει ένα σκοπό και μιά μεγάλη σημασία για μας, τους σύγχρονους δυτικούς ανθρώπους. Αξίζει να ανακαλυφθεί εκ νέου ώστε ο καθένας μας να ωφεληθεί προσωπικά και να γνωρίσει τις θαυμαστές του επιδράσεις στο σώμα, το νου και στην ψυχή.
Δείτε βίντεο από παραστάσεις και συνεντεύξεις της Λήδας Shantala στο κανάλι της στο YouTube. |
