Στην παράσταση αυτή η Λήδα Shantala αναζητά τις πηγές του θεάτρου,
του λόγου και της κίνησης, επιχειρώντας τη σύζευξη του ελληνικού
με τον ινδικό πολιτισμό. Στηρίζεται γι’αυτό σε στίχους της Σαπφώς
(σε ανασύνθεση Οδυσσέα Ελύτη), του Ομήρου και της Κασσιανής, από
ελληνικής πλευράς, και σε στίχους αρχαίων ινδικών φιλοσοφικών
κειμένων, όπως Μπαγκαβάντ Γκίτα (στίχοι από το έπος ΜάχαΜπάρατα),
Σάουνταρια Λάχαρι (ύμνοι στη μητέρα του σύμπαντος), Άμαρου Σάτακαμ
(ερωτικά ποιήματα του αρχαίου Ινδού ποιητή Άμαρου)
Το Α’ μέρος («Έρωτας 1»)
Eίναι μιά ονειρική συνάντηση με τον αρχαίο κόσμο. Κυνηγώντας το
σαπφικό λόγο, συναντάμε τον Πάνα, τις νύμφες, τον αισθησιασμό
και τον έρωτα, αλλά και έναν σανσκριτικό ύμνο στη σελήνη, και
ένα επίσης ινδικό ποίημα για τη σκληρότητα του έρωτα χωρίς ανταπόκριση,
στο οποίο κάνει ηχώ το αντίστοιχο της Σαπφώς: «Ο έρωτας που παραμύθια
πλάθει, μου άρπαξε την ψυχή μου και την τράνταξε, ίδια καθώς αγέρας
από τα βουνά χυμάει μέσα από τους δρυς φυσομανώντας». Το μέρος
τελειώνει με ένα ερωτικό όνειρο, εμπνευσμένο από την Αφροδίτη,
που αποτελείται από μιάν επίκληση και έναν ύμνο στη θεά του έρωτα.
Το Β’ μέρος («Έρωτας ΙΙ»)
Εδώ συντελείται μιάν αλλαγή κλίματος, από τον αισθησιασμό στον ψυχισμό.
Από τη Σαπφώ στην Κασσιανή και τη Μπαγκαβάντ Γκίτα. Ο δημιουργικός
έρωτας δαμάζει το ένστικτο και τις αισθήσεις, και οδηγεί σε μιά
εσωτερική πορεία εξέλιξης από τη γη μέχρι τον ήλιο. Βλέπουμε τη
δυστυχία που παράγεται από τις χαρές που γεννιούνται από την ικανοποίηση
των αισθήσεων, και τη συνειδητή απόφαση τον αποχωρισμό από τις
συνήθειες του παρελθόντος, ελαφραίνοντας, αφαιρώντας το βάρος
της ύλης. Ακολουθεί ένας ινδικός ύμνος στον ήλιο («μεγάλο και
άγιο φως, πηγή ζωής, ακούραστο μάτι του σύμπαντος, πυρήνα χωρίς
αρχή, μέση και τέλος, δύναμη απεριόριστη....») αλλά και ο αντίστοιχος
ομηρικός, ώσπου να γίνει η ταύτιση του εγώ με τα στοιχεία της
φύσης, που είναι συνεργάτες του ήλιου στο μεγάλο έργο του να φωτίσει
τις συνειδήσεις.
Η μουσική της παράστασης
Η μουσική δημιουργήθηκε για την παράσταση από εξέχοντες Ινδούς και Έλληνες μουσικούς και ανιχνεύει κοινές μουσικές ινδοευρωπαϊκές ρίζες. Βασιζόμενη σε υπάρχουσες επιστημονικές πληροφορίες,εμπνέεται από το σύστημα των βεδικών ύμνων, προκειμένου να προσεγγίσει τους αρχαίους μουσικούς τρόπους (των οποίων η παράδοση χάθηκε από την Ελλάδα).
Τα όργανα που χρησιμοποιήθηκαν για τη μουσική της παράστασης είναι:
μαντολίνο, βιολί, βίνα, άρπα, τάμπουρα, Κρητική λύρα, ρεμπάμπ, ραμπάμπ, κεμαντσέ (έγχορδα), φλάουτα, νέϋ (πνευστά) μρίντανγκαμ, τάμπλας, γκάταμ, τάρανγκ, γκάντζιρα, τίμφανυ, σαντούρι, κύμβαλα, νταούλι, ντέφι (κρουστά).
Βίντεο από την παράσταση
Ολόκληρη η παράσταση
Απόσπασμα 1: Άσε τα να πέσουν.
Εμπνευσμένο από την Bhagavat Gita. Αυτό το απόσπασμα είναι εκφραστικός χορός με θέμα την εγκατάλειψη παλιών συνηθειών.
Ο ανώτερος εαυτός ζητά από τη χορεύτρια να ελευθερωθεί από τα υλικά αγαθά και τη μηχανική επαναλαμβανόμενη συμπεριφορά.
Απόσπασμα 2: Ωδή στις Μούσες
Εδώ ένας εισαγωγικός χορός σε ποίηση Σαπφούς, που ακολουθεί nrita, προσφορά στους θεούς, με υπόκρουση ινδικό σαντούρι.
Οι στίχοι : «Αερίων επέων άρχομαι αλλ΄ονάτων. ΄Εγω το κάλλος επιτ μέζον τι γαρ ηνεμ ‘αι με τιμίαν επόησαν έργα τα σφά δοίσαι. Μνάσεσθαι τινά φάμι και ύστερον αμμέων»
Μετάφραση:
Αρχινώ το τραγούδι μου μ’ αιθέρια λόγια
μα γι’ αυτό κι απαλά στ’ άκουσμα
την Ομορφιά διακόνησα-τι ποιο μεγάλο θα μπορούσα
που μ’ αξιώσαν (οι Μούσες) τη δική τους
δύναμη δίνοντας να λέω: αλήθεια
σε μελλούμενους καιρούς κάποιος
θα βρίσκεται να με θυμάτ’ εμένα.
Απόσπασμα 3: Η καυτή δάδα του πάθους
Ντουέτο με το Μιχάλη Ναλμπάντη σε μουσική Ρος Ντέηλυ. Εμπνευσμένο από τους στίχους της Σαπφούς «Ζα ελαξάμαν όναρ Κυπρογένηα».
Μετάφραση: "Είδα στο όνειρό μου την Κυπρογέννητη Αφροδίτη"
Κριτικές
«(…) η Λήδα Σάνταλα (…) επιχειρεί ένα γιγάντιο βήμα στο άγνωστο, κάνοντας κάτι που δεν θα προσυπέγραφαν ούτε οι Ινδοί δάσκαλοί της ούτε και το ευρωπαϊκό χορευτικό κατεστημένο. Εκείνη και οι συνεργάτες της (Μιχάλης Ναλμπάντης, Αιμιλία Μπουρίκη, Φιλοποίμην Ανδρεάδης) κάνουν πραγματικότητα την κινησιολογική ανεξιθρησκεία.
Ένα θέαμα, προϊόν βαθιάς προσωπικής αναζήτησης και αγάπης μιάς σύγχρονης Ελληνίδας δημιουργού, που έχει αναζητήσει την Ελλάδα στα πέρατα της γης πριν την ανακαλύψει μέσα της.» Ροζίτα Σώκου, ΑΠΟΓΕΥΜΑΤΙΝΗ, 9/5/1993
«Αρμονικό το δέσιμο της μουσικής που γράφτηκε ειδικά από Ινδούς και Έλληνες –γνωστή είναι η ινδοευρωπαϊκή της προέλευση σύμφωνα με το Στράβωνα και τον Πυθαγόρα – με απαγγελία από στίχους της Σαπφούς, της Μπαγκαβάντ Γκίτα κ.ά. Πλαστικότατη ροή του ρυθμού τόσο σε αργά όσο και σε γοργά «τέμπι», φράση και κίνηση άνετα σε πνοή.
Αισθαντική «Χορεύτρια» η Λήδα Σάνταλα, πλάϊ στον αγαλματένιο «Κούρο» Μιχάλη Ναλμπάντη, συνταίριασαν ζυγιάσματα μελών και σχέσεις σωμάτων με γλυπτική διαύγεια.» Μίρκα Δημητριάδη-Ψαροπούλου ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ, Σάββατο 12 Ιουνίου 1993
Από τη φωτογράφηση πριν την παράσταση
(Κάν'τε κλικ σε μια φωτογραφία για να τη δείτε ολόκληρη, κι από κει με τα βελάκια μπορείτε να δείτε και συνεχόμενα όλες τις υπόλοιπες)
Για την παράσταση