Μορφές της ινδικής μυθολογίας Β': Οι θεές |
Οι θεέςΌλες οι αρσενικές μυθικές θεότητες συνοδεύονται από τη σύντροφό τους, που εκφράζει τη θηλυκή ενέργεια του σύμπαντος (shakti). Στην ινδική κοσμοθεωρία, το αρσενικό είναι παθητικό και ακίνητο, αιώνιο, ενώ το θηλυκό είναι η εκδήλωση, η δράση, το ενεργητικό κομμάτι. Υπάρχουν και άλλες θηλυκές θεότητες, που δεν έχουν ταίρι: όλες όμως είναι εκφάνσεις της Μεγάλης Θεάς.
MahadeviΗ λατρεία της Μητέρας Θεάς, με τα αρχέγονα χαώδη και μητριαρχικά στοιχεία της δεν έγινε ποτέ δεκτή με μεγάλο ενθουσιασμό από τους ιερείς και τους φιλοσόφους του ινδουισμού, που ήσαν έτοιμοι να τη δεχθούν μόνο με τη μορφή τής συντρόφου κάποιου από τους κύριους θεούς. Πολλοί όμως δεν δέχτηκαν αυτό το συμβιβασμό, και πριν χίλια περίπου χρόνια, ένα κίνημα πιστών της την ανακηρύξαν κύρια θεότητα. Έγραψαν τις δικές τους Puranas σε αντιστάθμισμα αυτών που είχαν γραφτεί από τους οπαδούς του Shiva και του Vishnu, έργα στα οποία η Devi ανυψώθηκε και έγινε Mahadevi – η Μεγάλη Θεά. Η Mahadevi σπανίως λατρεύεται ως έχει στην πατριαρχική ινδουιστική κοινωνία. Αυτό που υπάρχει είναι χιλιάδες ναοί αφιερωμένοι στις διάφορες πλευρές της προσωπικότητάς της, διάφορες θεές η καθεμιά με το όνομά της, με κυριότερες τη Durga και την Kali. DeviΗ Μεγάλη Θεά, γνωστή στην Ινδία ως Devi (θα πει «θεά»), έχει πολλές μορφές. Είναι η "Ma", η γλυκειά, καλωσυνάτη μητέρα. Ως Jaganmata, μητέρα του σύμπαντος, παίρνει κοσμικές διαστάσεις, καταστρέφοντας το κακό και ασχολούμενη με τη δημιουργία και την καταστροφή των διαφόρων κόσμων. Λατρεύεται με χιλιάδες διαφορετικά ονόματα που συχνά αντικατοπτρίζουν τοπικά έθιμα και μύθους. Αλλά έχει και πολλά άλλα ονόματα: Gauri, Uma, Sati, Aditi, Maya, Ganga, Prakriti, Gayatri, Tara, Minakshi, Mahadevi, Kundalini, Durga, Kali, Chamunda. Ως Σάκτι, έγινε η ισχυρή πνευματική ενέργεια χωρίς την οποία ο αρσενικός θεός είναι ανίκανος να δράσει. Στις νέες της μορφές, ενώθηκε συχνά με γάμο με καθέναν από τους κύριους θεούς: η Σαράσβατι με τον Μπράμα, η Λάκσμι με τον Βίσνου και η Πάρβατι, η Κάλι και η Ντούργκα με το Σίβα. DurgaTo όνομά της κυριολεκτικά σημαίνει «Η απόμακρη θεά». Κι ας είναι η πιο δημοφιλής και αγαπητή μορφή της Μητέρας στην ιστορία της θρησκείας. Συνδυασμός διαφόρων τοπικών θεοτήτων γονιμότητας (αλλά και μορφών όπως η μεσοποταμιακή Ishtar), διατηρεί στοιχεία προ-αρειανά, προ-ινδουιστικά. Είναι μια θεά μαχητής, τρομερή, συνήθως απεικονίζεται με πολλά χέρια (από έξι ή οκτώ έως και είκοσι, σε ορισμένες μορφές της), που κρατούν το καθένα και από ένα όπλο, και έχει για όχημά της, τι άλλο, ένα τρομερό λιοντάρι, ή καμιά φορά τίγρη (τότε εκείνη παίρνει το όνομα Amba). Στη λαϊκή μυθολογία, ο ρόλος της είναι να νικά τους διάφορους «κακούς» και δαίμονες (που συμβολίζουν τις καταστροφικές νοητικές τάσεις του ανθρώπου), ειδικά όταν οι άλλοι θεοί έχουν αποτύχει σ’αυτό. Όταν τελειώνει το έργο της, επιστρέφει στο βουνό της, με την υπόσχεση να θρέψει τη γη και να προστατέψει τους πιστούς της, επιστρέφοντας όποτε ξανά χρειαστεί. KaliΣτην μεγάλη κοσμική μάχη, η Durga είχε ως βοηθό την τρομερή Kali, που ξεπήδησε μέσα από το μέτωπό της για να κατασπαράξει ή να τσακίσει τη στρατιά των δαιμόνων. Καθώς η Kali ήπιε το αίμα του σπόρου των εχθρών της, εξουδετέρωσε την καταστροφική φαλλική δύναμή τους. SaraswatiΣύντροφος του Μπράμα, θεά του Λόγου που δημιουργεί, προστάτιδα των τεχνών και των γραμμάτων. Η Saraswati πάντα απεικονίζεται με πολύ λευκή επιδερμίδα, και φορά ένα λευκό σάρι. Όχημά της είναι άλλοτε κύκνος κι άλλοτε ένα παγώνι. Το κάθισμά της από λωτούς είναι επίσης λευκό, όπως και ο κύκνος της. Ο κύκνος είναι σύμβολο σωστής σκέψης, διάκρισης ανάμεσα στο αληθινό και το ψεύτικο (εξ ου και η μυθική του ικανότητα να διαχωρίζει το γάλα από το νερό και να πίνει μόνον το πρώτο). LakshmiΣύντροφος του Βίσνου. Θεά της ομορφιάς, της ευτυχίας και της επιτυχίας. Προσφέρει στους πιστούς της τύχη και αξιοσύνη, τις ιδιότητες που θα φέρουν υψηλά αξιώματα, δόξα, ευημερία και ευπορία. Κρατά στα χέρια της λωτούς και εκπέμπει μια μόνιμη λάμψη. Σχεδόν πάντα απεικονίζεται καθιστή, ώστε να μην απομακρύνεται από το σπιτικό των πιστών της. Κατά τη διάρκεια της φθινοπωρινής γιορτής Deepavali ή Diwali, οι άνθρωποι ανάβουν αμέτρητα λυχναράκια για να την οδηγήσουν μέσα στα σπίτια τους. Η Λάκσμι είναι εξέλιξη της Σριντέβι. Εκτός από το λωτό, η Sri Lakshmi πολλές φορές απεικονίζεται μαζί με ελέφαντες, άλλο ένα σύμβολο γονιμότητας, που τη ραίνουν με αγιασμένο νερό. Οι μύθοι τη θέλουν γενναιόδωρη και καλή, να δίνει απλόχερα τη συγγνώμη της.
ParvatiΣύντροφος του Σίβα. Η Πάρβατι ήταν κόρη του βασιλιά των Ιμαλαΐων, και θεωρείται πως είναι ενσάρκωση της προηγούμενης γυναίκας του Σίβα, της Sati, που πήδησε η ίδια στη φωτιά από αγανάκτηση για μια προσβολή που έγινε σε κείνη και το σύζυγό της. Σύμφωνα με το μύθο, η Πάρβατι άφησε το παλάτι της και έγινε ασκήτευσε στην κορυφή των βουνών με στόχο να ελκύσει το Σίβα μέσω της πνευματικής της δύναμης. Είναι το αντίστοιχο της Λευκοθέας, της Δήμητρας, της Μεγάλης Μητέρας της γης. Ενσαρκώνει τη θηλυκή έκφραση του σύμπαντος, τη γοητεία, την ελαστικότητα, την τρυφερότητα, τη μητρική αγάπη. Τα χέρια της είναι σε στάση abaya και várada. (baya=ο φόβος, α=στερητικό: abaya=χωρίς φόβο). Λέει: «Σε όλες τις δύσκολες στιγμές, μη φοβάστε: θα σας προσφέρω την προστασία μου». GangaΓεννήθηκε από σώμα του Vishnu, που ρευστοποιήθηκε ακούγοντας τις θεϊκές μελωδίες του τραγουδιού του Σίβα. Ο Μπράμα συνέλεξε το υγρό κι απ'αυτό έπλασε μια όμορφη κοπέλλα, που ζούσε στα ουράνια. Όταν όμως ξηρασία έπληξε τη χώρα, της ζητήθηκε να κατέβει στη γη. Ο Σίβα δέχτηκε. Η Ganga όμως είχε κρυφά σκοπό να σαρώσει το Σίβα κατά την κάθοδό της, για να διασκεδάσει. Όταν μάντεψε αυτό το σχέδιο, ο Σίβα θύμωσε κι έτσι, όταν το ρεύμα του κοσμικού ποταμού έπεσε πάνω του, εκείνος φρόντισε να σκορπιστεί στον ατέλειωτο γαλαξία των μαλλιών του. Ούτε μια σταγόνα δεν έπεσε στη γη. Η γη όμως εξακολουθούσε να κινδυνεύει και τέλος ο Σίβα, θαυμάζοντας την επιμονή και την πίστη του, δέχτηκε ν’αφήσει τη Ganga να κυλήσει σε πέντε ήρεμα ποταμάκια μέσα από τα μαλλιά του. Στο μεταξύ, η Ganga είχε ερωτευθεί το Σίβα, και γενικώς θεωρείται μία από τις γυναίκες του, καθώς περνά τον καιρό της σφιχταγκαλιασμένη στις μπούκλες του. |
Μιά
πολύ πληρέστερη παρουσίαση γίνεται στο νέο εικονογραφημένο βιβλίο
" Μπάρατα Νάτυαμ" που έγραψαν η Λήδα Shantala και η Ιρένε Μαραντέϊ.
Πληροφορίες στη γραμματεία του Shantom, τηλ. 210-6717529.
|
||
|
||
Αρχική | Σύντομο βιογραφικό | Iνδικός χορός | Γιόγκα | Χοροθεραπεία | Χοροθέατρο | Shantom | Ταξίδια| Σμάρω Στεφανίδου| Βάσος Σεϊτανίδης| Sitemap| Credits
Τελευταία ενημέρωση της σελίδας: 1 Aυγούστου 2024 |