Ο ΕΠΙΔΟΞΟΣ ΧΟΡΕΥΤΗΣ Bharata Natyam

Οι σπουδές στο Μπάρατα Νάτυαμ, για κάποιον που επιθυμεί να πάρει πτυχίο και να γίνει ολοκληρωμένος χορευτής, διαρκούν 8 με 10 ή και 12 χρόνια, υπολογίζοντας σχολικές περιόδους με συχνότητα 2 φορές την εβδομάδα, και αυτός είναι ο απαιτούμενος χρόνος για να αποκτήσει ο μαθητής τη σωστή ηθική-τεχνική υποδομή και τις θεωρητικές γνώσεις, και για να μάθει ένα «μάργκα» (δρόμο) αποτελούμενο από το απαραίτητο ρεπερτόριο (9 χορογραφίες) του αρανγκέτραμ, δηλαδή του πρώτου δημόσιου ρεσιτάλ. Το πόσο θα χρειαστεί ποικίλλει: εξαρτάται από την ηλικία στην οποία αρχίζει κανείς, την αντίληψη, την αρχική σωματική του κατάσταση, αλλά κυρίως από την αφοσίωση, τη συνέπεια και την πειθαρχία στις σπουδές.

Η εκπαίδευση έχει τρία βασικά στάδια (που δεν ανταποκρίνονται σε «χρονιές»):

Α’ στάδιο (1-2 χρόνια):εκμάθηση των adavus και ορισμένων απλών jetis (=αλληλουχίες βημάτων) μαζί με μιά εισαγωγή στη θεωρία του χορού, τη γλώσσα των χεριών και την αμπίναγια.

Β’ στάδιο (4-5 χρόνια):εκμάθηση μικρών χορογραφιών και προχωρημένη θεωρία, εμβάθυνση στην αμπίναγια και τη γλώσσα των χεριών.
>Γ’ στάδιο (4-5 χρόνια): μεγαλύτερη εμβάθυνση στην αμπίναγια (δραματική έκφραση) διεύθυνση χορού με το nattuvangam, δημιουργία χορογραφιών, εκμάθηση ενός πλήρους προγράμματος ή “marga” (η λέξη σημαίνει «δρόμος») παρουσίασης Μπάρατα Νάτυαμ που αποτελείται από επτά ή οκτώ κομμάτια, και που ο τελειόφοιτος μαθητής θα χορέψει στην πρώτη του εμφάνιση μπροστά στο κοινό.

Φυσικά, ήδη από το πρώτο έτος ο μαθητής ή η μαθήτρια μπορεί να «χορέψει» κάποια βήματα και αργότερα, στα 2-3 επόμενα χρόνια, και κάποια πιό απλά μουσικά κομμάτια. Όπως όταν μαθαίνουμε μιά γλώσσα το λεξιλόγιο εμπλουτίζεται συνεχώς όλο και περισσότερο μέχρι να φθάσουμε στο τέλος των σπουδών μας. Όμως μέχρι να φθάσει στο τέλος αυτό, δεν θα έχει καλύψει την ύλη του πρώτου βασικού ρεπερτορίου που αξιοκρατικά, εδώ και τουλάχιστον έναν αιώνα, έχει ορισθεί ως διαδρομή μαθητείας και ελάχιστη «αποσκευή» για έναν πρωτοεμφανιζόμενο χορευτή.

Παράλληλα, κατά τη διάρκεια των σπουδών του, είναι απαραίτητη η προσωπική μελέτη του ινδικού πολιτισμού, της ινδικής φιλοσοφίας, ποίησης, λογοτεχνίας και μυθολογίας, η απόκτηση βασικών τουλάχιστον γνώσεων της ινδικής μουσικής, καθώς και η τριβή, με κάθε ευκαιρία, με παραστάσεις αξιόλογων εκπροσώπων της τέχνης αυτής, και η ευκαιρία συμμετοχής σε παραστάσεις.

Η πειθαρχία

Αξίζει τον κόπο να ακούσει κανείς τι απαντά η διάσημη χορεύτρια Malavika Sarukkai στην ερώτηση αν η αυστηρή κωδικοποίηση του Μπάρατα Νάτυαμ δεσμεύει τη δημιουργικότητα και την ελευθερία.
«Η πειθαρχία φαίνεται περιοριστική στην αρχική περίοδο της εκπαίδευσης. Αν αφοσιωθείς σοβαρά σε κάτι, φθάνεις σε ένα επίπεδο όπου η πειθαρχία παύει να είναι πειθαρχία. Οι περιορισμοί πέφτουν, και ξαφνικά ανακαλύπτεις το χώρο, τον άπειρο χώρο γύρω σου. Απορείς με την ελευθερία που έχεις κι αρχίζεις να βλέπεις το σύμπαν... Είναι σαν το νεαρό πουλί που χτυπάει τα αδύναμα ακόμα φτερά του σ’ένα κλαδί όταν πρωτομαθαίνει να πετάει. Και ξαφνικά, το βλέπεις να πλανιέται ψηλά ψηλά στον ουρανό. Ανακαλύπτεις πως το έδαφος είναι τόσο γόνιμο, έχεις τόσα πολλά να σπείρεις και τόσο πλούσια συγκομιδή να πάρεις. Νοιώθεις να δονείσαι με άπειρες δυνατότητες. Πολλοί εγκαταλείπουν τον αγώνα πριν φθάσουν σ’αυτό το στάδιο.»

Πτυχίο Μπάρατα Νάτυαμ – το arangetram

Η πρώτη δημόσια εμφάνιση ενός χορευτή ή μιάς χορεύτριας, όπως είδαμε και στο κεφάλαιο της ιστορίας, είναι ένα δύσκολο ρεσιτάλ που λέγεται arangetram. Κάτι σαν αποφοίτηση, επισφραγίζει την ικανότητά του να παρουσιαστεί ως επαγγελματίας. Εκείνη η μέρα είναι και η πρώτη φορά που, σε ειδική τελετή γεμάτη επισημότητα και συγκίνηση, πριν την παράσταση και την προσέλευση του κοινού, ο δάσκαλος θα δώσει για πρώτη φορά στο μαθητή ή τη μαθήτρια τα βραχιόλια για τα πόδια με τα κουδουνάκια: βραχιόλια τα οποία έχει προηγουμένως «φορτίσει» με τις ευχές του για μιά καλή σταδιοδρομία.
Το arangetram σήμερα συνήθως διαρκεί μιάμιση έως δύο ώρες, και περιλαμβάνει ένα σοφά δομημένο πρόγραμμα, που εισάγει τους θεατές σε όλο και πιό δύσκολα κομμάτια, ρυθμικά ή έκφρασης: Το πρώτο μισό της παράστασης συνήθως περιλαμβάνει: pushpanjali ή alarippu, jatiswaram, shabdam (τις τελευταίες δεκαετίες αυτό τείνει να παραλειφθεί), kautvam, varnam. Το δεύτερο μέρος: padam, ashtapadi ή jaavali, tillana, mangalam.

Πότε είσαι έτοιμος για διδασκαλία

Κατά καιρούς, στις σχολές χορού, μαθητές που δεν έχουν ολοκληρώσει τις σπουδές τους διδάσκουν την τάξη των πρωτοετών. Πάντοτε όμως κάτω από την επίβλεψη και καθοδήγηση του δασκάλου τους. Το να διδάξεις το πρώτο έτος στη σχολή του δασκάλου σου δεν σημαίνει φυσικά οτι μπορείς κατ’επέκτασιν να διδάξεις και εκτός, αν δεν έχεις πάρει το πτυχίο στο τέλος του αρανγκέτραμ.
Και φυσικά το αρανγκέτραμ δεν είναι το επιστέγασμα, δεν είναι παρά η αρχή, το βάπτισμα στην καλλιτεχνική ζωή του Μπάρατα Νάτυαμ. Πολλά μάργκας θα ακολουθήσουν, μέσα από τα οποία ο χορευτής ή η χορεύτρια θα εμβαθύνει και θα εμπλουτίσει τα μέσα έκφρασης και την τεχνική του/της.

Σε ποιόν απευθύνονται τα μαθήματα

Τα μαθήματα Μπάρατα Νάτυαμ απευθύνονται σε όλους όσους αγαπούν το χορό και ιδιαίτερα σ’όσους επιθυμούν να ανακαλύψουν το βάθος της ινδικής τέχνης. Υπάρχουν πολλοί που παρακολουθούν μαθήματα χορού για προσωπική εξέλιξη και ευχαρίστηση, χωρίς επαγγελματικές βλέψεις. Τα μαθήματα απευθύνονται όμως και σε αυτούς που θέλουν να ολοκληρώσουν τις σπουδές τους, καλύπτοντας όλο το εκπαιδευτικό πρόγραμμα.
Η Ακαδημία κλασικού ινδικού χορού Μπάρατα Νάτυαμ Λήδα Shantala, με επικεφαλής την ίδια, δασκάλα-χορεύτρια-χορογράφο αναγνωρισμένη από τη διεθνή κοινότητα Μπάρατα Νάτυαμ, είναι η μόνη σχολή στην Ελλάδα που προσφέρει ολοκληρωμένες σπουδές στο χορό αυτό, οι οποίες οδηγούν επί της ουσίας το μαθητή σε μιά καλλιτεχνική ολοκλήρωση με προσόντα και γνώσεις υψηλού επιπέδου, με το arangetram (πρώτο δημόσιο πλήρες ρεσιτάλ) και το πτυχίο που του επιτρέπει πλέον να διδάξει.

Τα μέρη της παράστασης

• pushpanjali
  
• alarippu
  
• jatiswaram
  
• shabdam
  
• varnam
  
• padam,
  
• ashtapadi
  
• jaavali,
  
• tillana,
  
• mangalam.