Πέμπτη 9 Αυγούστου: Wewak – Pt. Moresby, Varirata National Park
Φθάσαμε στο Port. Moresby. Πήραμε τους σάκους και κατευθυνθήκαμε στην έξοδο. Μας περίμενε ο Bob Ward. Λευκός από την Ινδονησία, μένει στην Παπούα τα τελευταία τριάντα χρόνια. Ασχολείται με μάνατζμεντ και παρέχει υπηρεσίες εξυπηρέτησης και «σπρωξίματος» γραφειοκρατικών υποθέσεων. Η εμφάνισή του έχει κάτι το «καταρρέον», μοιάζει με το ξενοδοχείο του. Ιδιαίτερα το στόμα του, τα δόντια του τα χαλασμένα.
Αλλάξαμε λεφτά, επιβεβαιώσαμε τα εισιτήρια της επιστροφής και έπειτα μπήκαμε στο τετρακίνητο αγροτικό, με τους σάκους πίσω, και φύγαμε για τα βουνά. Τρέχει πολύ στις στροφές, ο Άρης με δυσκολία συγκρατεί τα επιφωνήματα φόβου, επαυξημένα από την οδήγηση στα αριστερά ακολουθώντας το Αγγλικό σύστημα. Σταματήσαμε σε ένα σημείο ωραίας θέας. Ανεβήκαμε κάτι σκαλιά και είδαμε μακριά τα βουνά και έναν υπέροχο καταρράκτη. Ξανά στο τζιπ και φθάσαμε στο Varirata National Park και το ξενοδοχείο. Σε πρώτη ματιά μου φάνηκε εντάξει. Ήταν όμως παλιό και μάλλον εφιαλτικό. Στην τουαλέτα, ανέβηκα στην λεκάνη και έσπασε, με αποτέλεσμα να βρεθώ κάτω, με όλα τα νερά έξω. Αυτοσχεδιάσαμε με τους σωλήνες και ψεύτικα τους βάλαμε στη θέση τους. Νά και μια γιγαντοκατσαρίδα. Ήταν όλη η ατμόσφαιρα περίεργη. Πιο πολύ έμοιαζε με μπουρδελοξενοδοχείο. Φωνές το βράδυ γυναικείες, μεθυσμένοι. Το ίδιο το πάρκο της Varirata δεν μας ευχαρίστησε. Με συνοδεία τον Amvros και δύο άλλους κάναμε ατέλειωτους περιπάτους μέσα σε μια ελαφριά ζούγκλα, πολύ κατώτερη των προηγούμενων εμπειριών. Χώρια που έπιασε βροχή που έκανε και το περπάτημα πολύ δύσκολο στις γλιστερές κατηφόρες, και με την ομίχλη που έπιασε ήταν αδύνατη η θέα προς το Port Moresby και τα γύρω βουνά.
Παρασκευή 10 Αυγούστου: Losuya
Μετά από μια βασανιστική νύχτα με κάποια κουνούπια, χωρίς την αγαπημένη κουνουπιέρα, επιτέλους ξημέρωσε και με τον Bob επιστρέψαμε στο αεροδρόμιο εσωτερικού για να πάρουμε την πτήση μας στις 14.30 για τη Λοσούγια, στa Trobriand Islands. Kαθυστέρηση 4 ώρες. Περάσαμε τους σάκους στο check in, και αποφασίσαμε να νοικιάσουμε για δύο ώρες ένα ταξί για να επισκεφθούμε το Βοτανικό κήπο. Συμφωνήσαμε για 50κίνες.
Ο κήπος ήταν υπέροχος. Πολλά πτηνά, άσπροι παπαγάλοι τα πουλιά κασοβάρι με τα ωραία μπλε λοφία τους και τα μπλε λυριά, στρουθοκάμηλοι, μικρά καγκουρό και παραδείσια πτηνά. Πολλές φορές στον ποταμό Sepik περπατήσαμε σε μέρη όπου μας είπαν οτι φτιάχνουν τις φωλιές τους τα πουλιά του Παραδείσου, όμως ποτέ δεν καταφέραμε να τα δούμε μια και τα δένδρα ήταν πολύ ψηλά και με πυκνά φυλλώματα. Εδώ ένα θηλυκό καφετί, έρχεται και κάθεται με χάρη επάνω στο χέρι ή στον ώμο, τρίβει το ράμφος στο πρόσωπο και λέει hello. Ta αρσενικά πιο ντροπαλά και φοβισμένα πετούν και πάλι μακριά μας. Οι παπαγάλοι υπέροχοι, σε χρώματα και πολύ διαφορετικά μεγέθη και το top, ένας πύθωνας 6 μέτρων. Τρέφεται με γάτες, ποντικούς και λαγούς. Πολύ ωραία φυτά και πολλά είδη ορχιδέας που ζουν ως παράσιτα στα δένδρα.
ΛΟΣΟΥΓΙΑ
Επιστρέψαμε στο αεροδρόμιο. Πήραμε το αεροπλάνο για τη Λοσούγια.
Δικινητήριο με 22 θέσεις μαζί και ο πιλότος με τον συνοδηγό. Ωραία
πτήση. Φθάσαμε στη Λοσούγια το σούρουπο. Είχα μία μικρή ανησυχία
πού θα πάμε. Ρώτησα το συνοδηγό πιλότο, έναν συμπαθέστατο Αυστραλό,
και μου έδειξει τον αντιπρόσωπο του Κiriwina Lodge. Πράγματι όταν
τον ρώτησα, ψιλο-αδιάφορα, μου είπε ότι θα μας πήγαιναν. Φόρτωσαν
πίσω τους σάκους και φύγαμε σε έναν κακοτράχαλο δρόμο. Οδηγούσε
ο Στάνλεϋ. Μου εξέθεσε το βασικό τους πρόβλημα που ήταν η έλλειψη
ανταλλακτικών αυτοκινήτων - σε συνδυασμό με τους φρικτούς δρόμους
οι οποίοι σπάνε τα αμάξια.
Μας οδήγησε στο Κιριβίνα Λότζ. ΄Αδειο. Κάποιος φώναξε τον ιδιοκτήτη,
έναν ΄Αγγλο αντιπαθητικό και αδιάφορο, με σόρτς ο οποίος μόνο που
δεν μας μάλωσε που δεν είχαμε ειδοποιήσει πριν, λες και δεν το ήξερε
ότι οι τηλεφωνικές γραμμές ήταν κομμένες τις τελευταίες μέρες. Φώναξε
το Τζων και τη Γερτρούδη. Ο Τζων, με τρόπους ψιλο-gay, προσπάθησε
να μας εξυπηρετήσει. Μας ετοίμασαν ένα ευρύχωρο δωμάτιο, που έμοιαζε
με άλλης διάστασης με τις λουλουδάτες κουρτίνες του, τις πολυθρόνες,
το ψυγείο, το προσωπικό μπάνιο και το ευρύχωρο κρεβάτι με το λουλουδάτο
κουβρ-λι.
Ρίξαμε παντού DDT, μια και δεν είχαμε κουνουπιέρα. Ο κος «λόρδος»
-νομίζω πως τον έλεγαν Σων- μου εξήγησε ότι η γεννήτρια σβήνει το
βράδυ στις 11, επομένως όλα τα ηλεκτρικά υπάρχουν μέχρι εκείνη την
ώρα και μετά από τις 6 το πρωί.
Περπατούσε και έδινε οδηγίες σαν παραγγέλματα. Για να τον ακούσεις
έπρεπε να τον πάρεις από πίσω, έτσι αναγκαστικά δημιουργούσε συνοδεία.
Αυτή του τη συνήθεια την πήρε και ο Τζων που, αν και υπάλληλος,
το «έπαιζε» παράγων, μιλώντας φωναχτά στους άλλους και περπατώντας.
Νά και η Γερτρούδη. Αδύνατη μινιόν, τυπική, κάτι είχει πάρει και
αυτή από τον Άγγλο. Μας ετοίμασε πατάτες τηγανιτές , γαρίδες πανέ,
ρύζι και πουτίνγκα.
Φτιάξαμε και ένα πρόγραμμα με τον Τζών. Το άλλο πρωί ετοιμαζόμαστε να βάλουμε το πρόγραμμα σε δράση. Μάθαμε τρεις αράδες λέξεις: Buena kwakwa, για το πρωί, Buena lala, για το μεσημέρι και buena bogi για το βράδυ.
Σάββατο 11 Αυγούστου
Οπλισμένοι με τα όπλα της επικοινωνίας και σίγουροι για το θετικό αποτέλεσμα, πήραμε το δρόμο. Ο Τζών προχωρούσε με πολύ ταχύτητα. Το Buena kwakwa έδινε κι έπαιρνε, ο Άρης σκόνταφτε πάνω στις πέτρες και ο ιδρώτας έτρεχε ποτάμι.
Η πρώτη δυσκολία. Για να βρούμε όχημα έπρεπε να περπατήσουμε μέχρι το «σταθμό» the station, όπως αποκαλούν το κέντρο, ας πούμε την πρωτεύουσα όπου υπάρχουν μερικά μαγαζιά, το σχολείο και - λίγο πιο κάτω - το αεροδρόμιο. Έκανε πολύ ζέστη και ο δρόμος πραγματικά πολύ δύσκολος. Έμοιαζει να περπατάει κανείς πάνω σε βράχια θαλάσσης μυτερά. Που ίσως πράγματι πρέπει να είναι, μια και πρόκειται για κοραλλιογενές νησί.
Μασάνε όλοι μετά μανίας betel-nut, που το αναμιγνύουν με limestone και μπαστουνάκια ginger. Διαφορετικό από τη ρίζα ginger (πιπερόρριζα), είναι ένα μικρό πράσινο μπαστούνι που το βουτάνε μέσα σε ένα μικρό κουτάκι που περιέχει την άσπρη limestone (ασβέστη), παρμένη και επεξεργασμένη από τα κοράλλια και επικίνδυνη για καρκίνο στόματος και ούλων. Το στόμα, τα δόντια, τα ούλα όλα είναι κατακόκκινα αλλά αυτό καθόλου δεν τους απασχολεί, αντίθετα τους γοητεύει. Όταν την άλλη μέρα δοκίμασα και εγώ, λίγο έλειψε να λιποθυμήσω, τόσο το βρήκα δυνατό και παραισθησιογόνο. Μου ανέβηκε το αίμα στο κεφάλι.
Δυστυχώς το μοναδικό μέσον μαζικής εξυπηρέτησης για την Καϊμπόλα, που ήταν ένας από τους προορισμούς μας, έφυγε πριν προλάβουμε να το πάρουμε. Α! δεν πειράζει, θα είναι πίσω στις 12.30. Στο μεταξύ, μια και ήταν Σάββατο, είχε τη δημοτική αγορά. Πήγαμε πρώτα στο συγκρότημα του σχολείου. Ωραίο, πράσινο. Εδώ συναντήσαμε έναν από τους διευθυντές ο οποίος αρνήθηκε κατηγορηματικά οποιαδήποτε οδική βοήθεια, ξεκαθαρίζοντας ότι το ένα όχημα είχε σκασμένα λάστιχα και ήταν άγνωστο το πότε θα το φτιάξει, το δε άλλο ανήκε στο λευκό διοικητή του. Μας φάνηκε περίεργα δύστροπος και αναρωτηθήκαμε για την αδιαφορία που δείχνουν τόσο για το προσωπικό μας πρόβλημα, όσο και για τα ενδεχόμενα χρήματα που θα έβγαζαν. Πήγαμε στο «σταθμό» που είχε δύο τρία το πολύ μαγαζιά αντικριστά, που πουλάνε όλων των ειδών τα πράγματα. Κοίταξα το dettol, υγρό αντισηπτικό, είχε λήξει πριν 12 μήνες.
Ο Τζών μας περίμενε. Πήγαμε στην αγορά. Όλων των ειδών τα λαχανικά, φρούτα, αραδιασμενα στη γη πλάϊ στους εμπόρους τους. Πολλοί είχανε λουλούδια στα μαλλιά. Κάποιος πουλούσε λευκούς παπαγάλους με τα κίτρινα φτερά. Αγόρασα ένα «μόμο» φτιαγμένο από πόπο και καρύδα, ψημένο μέσα στη γη. Δυστυχώς και εδώ φορούσαν βρώμικα κουρέλια και ξυπόλητοι. Πού οι υπέροχες χορτάρινες φούστες. Την προηγουμένη, πριν καλά-καλά μας γνωρίσει, ο Τζών προώθησε μια πολύχρωμη χορτάρινη φούστα, για 20 κίνες, για να μπορέσει να πληρώσει η κυρία που την είχε φτιάξει, τα δίδακτρα του σχολείου του γιού της. Έργο τέχνης. Φτιάχνουν και πολύ ωραία κολιέ από χάντρες κοραλλένιες κόκκινες, που στο κέντρο κρέμεται ένα ή τρία κοχύλια. Όλοι έχουν ένα κολιέ στο λαιμό τους και μερικών γυναικών είναι πανέμορφα. Τα πουλάνε πολύ ακριβά. Γενικώς μοιάζουν καλλιτέχνες σε πολλά είδη και ιδιαίτερα τα ξυλόγλυπτα. Όμως προωθούν τα προϊόντα τους με μεγάλη επιμονή υπενθυμίζοντας μας ότι αυτό θα τους βοηθήσει να ζήσουν και προτείνουν αστρονομικές τιμές: μας έχει φύγει κάθε όρεξη για συναλλαγές.
Ο οδηγός είχε πει ότι θα περάσει να μας πάρει στις 12.30. Είχε φθάσει 12.30 και τίποτα. Ο Τζών ειδοποίησε κάποιον να τον στείλει στο Λοτζ και πήραμε το δρόμο της επιστροφής. Το λεωφορείο δεν ήρθε. Μάθαμε την επομένη ότι έφθασε στις 7 το απόγευμα. Ο Αρης κουρασμένος και απογοητευμένος, πήγε να ξαπλώσει. Εγώ προτίμησα να μείνω σε εμφανή θέση για να συντονίσω όσο μπορούσα κάποια δυνατότητα κίνησης. Τίποτα όμως. Πέρασε πολύ ώρα. Καθόμουν στην ξύλινη βεράντα, απέναντι από μια μικρή λιμνοθάλασσα. Ακίνητο το τοπίο, ακίνητη και η κατάσταση. Η Γερτρούδη με κάτι νεαρούς έπαιζε χαρτιά καταγής στην είσοδο της κουζίνας.
Εμένα με πήρε ο ύπνος πάνω στο ξύλινο τραπέζι. Σε λίγο ο Τζών μου είπε ότι θα πήγαινε στο σπίτι του για φαΐ. ΄Αρχισα να χάνω το κουράγιο μου. Κοιτάζοντας σε ένα κατάλογο των guest, είδα ότι τον Ιούνιο είχε περάσει κάποιος Πέτρος Γκίκας. Αναρωτιόμουν τι είχε κάνει αυτός τότε.
Φέτος, η σοδειά του γιάμ δεν ήταν καλή και έτσι δεν έγινε το περίφημο Γιάμ Φέστιβαλ, όπου όλοι χαίρονται, χορεύουν και απολαμβάνουν ερωτικές ελευθερίες που τους παρέχονται για αυτές τις ημέρες. Τα Trobriand είναι γνωστά σαν νησιά του έρωτα. Το σύστημα είναι μητριαρχικό και δίνεται η σεξουαλική ελευθερία στις κοπελίτσες να αλλάξουν πολλούς ερωτικούς παρτενέρ μέχρι να κατασταλάξουν στο σύζυγο και πατέρα των παιδιών τους. Πρέπει μάλιστα να γνωρίζουν και μεθόδους αντισύλληψης με τοπικά βότανα, γιατί σπάνια οι έρωτες αυτοί έχουν καρπούς. Πολλοί έφηβοι, αγόρια και κορίτσια, είναι πραγματικά όμορφοι, δικαιώνοντας τη φήμη τους σαν πολύ ωραία ράτσα, αν τους φανταστείς με τα χορτάρινα πολύχρωμα και αποκαλυπτικά ενδύματα και τα λουλουδένια στεφάνια στα μαλλιά τους.
Ο Τζών ξαναπαντρεμένος είχε χωρίσει γιατί η προηγούμενη σύζυγος τα έφτιαξε με τον οδηγό του σχολείου. Στα Trobriand, οι άνδρες έχουν μία σύζυγο εκτός από τον paramount chief (τον αρχηγό), που έχει πάνω από είκοσι. Ο τωρινός, που είναι ακόμη πολύ νέος, έχει τέσσερεις, σίγουρα όμως θα φθάσει τις είκοσι. Τόσο το υπερυψωμένο του κάθισμα όσο και οι πολλές σύζυγοί του, του δίνουν την ισχύ του. Αν διαλέξει μία κοπελίτσα, αυτή είναι υποχρεωμένη να τον παντρευτεί, αλλιώς θα πεθάνει. Σίγουρα από παρεμβάσεις μαγείας, σύμφωνα με το πιστεύω των περισσοτέρων Παπούα. Σαν ο θάνατος και οι ασθένειες να μη συνέβαιναν από φυσικά αίτια. Οι νεκροί, λένε, πηγαίνουν σε ένα κοντινό νησί, στην Tuma. Εδώ οι ψυχές τους συνεχίζουν να ψαρεύουν και να καλλιεργούν το γιαμ. Καθώς πλησιάζουν τα κανό τις ακούς να τραγουδάνε και να δουλεύουν.
Πέρασε πολύ η ώρα. Τι να κάνουμε. Ξύπνησα τον Άρη και του πρότεινα μία απογευματινή βόλτα επίσκεψη στο κοντινό χωριό. Φαντάστηκα ότι πιο κάτω θα έχει χωριά μια και έβλεπα πολλές παρέες φορτωμένοι με «μπιλόνγκ» βαριά και δεμάτια από άλλα χόρτα και κονδύλους να περπατάνε προς τα κάτω. Πράγματι λίγο πιο κάτω ήταν ένα χωριό όπου ζει ο Ιταλός ιεραπόστολος του νησιού πλάι σε μία ωραία εκκλησία. Η εκκλησία είχε ετοιμασίες για την επομένη κυριακάτικη λειτουργία. Συνεχίσαμε ανγκαζέ που πιστεύω ότι περνάει παντού, και σε λίγο ακούσαμε έναν μικρό θόρυβο από τα χόρτα, όπου ο ΄Αρης ανακαλύπτει δύο μικρά φιδάκια να ερωτοτροπούν. Ο έρως τα έκανε απρόσεκτα προς τον εχθρό άνθρωπο.
Φθάσαμε σε ένα μεγαλούτσικο χωριό. Εδώ τι κάνουμε; Φορώντας ένα μεγάλο γέλιο και με το Buena kwakwa στα χείλη, προωθηθήκαμε αργά στην είσοδο του χωριού. Ξέραμε ότι στην Παπούα, δεν μπορείς να περπατάς στα μέρη, αν δεν έχεις ειδική άδεια από τον ιδιοκτήτη γιατί δεν υπάρχει κρατική ιδιοκτησία. Το ποτάμι, ο καταρράκτης, η αυλή, ο δρόμος η παραλία ανήκουν σε κάποιον. Φυσικά δεν υπάρχουν νομικά θεσμοθετημένα δικαιώματα και τίτλοι κτήσης, όπως δεν υπάρχουν και ταυτότητες και υπογραφή. Υπάρχει όμως ένα μυστικό όνομα το οποίο το παίρνουν κατά τη διάρκεια των μυήσεων.
Κάποιος ερχόταν προς το μέρος μας, κρατώντας κάτι μαύρες μικρές χαντρούλες. Ακόμη δεν έμαθα τι ήτανε. Μαύρα κοράλλια; Τα πήρα στο χέρι μου με αμηχανία μια και δεν είχα καταλάβει τι σήμαινε, τα θαύμασα και κατόπιν και με τη παρότρυνση του Άρη τα επέστρεψα.
Συνεχίσαμε προς το κέντρο του χωριού. Στο κέντρο ένα υπέροχο χορτάρινο οικοδόμημα ζωγραφισμένο με πολλά γεωμετρικά σχήματα, με άσπρο κόκκινο και μαύρο μακρόστενο και με πολλές εταζέρες. Το yam house, που τόσο το είχα θαυμάσει στις φωτογραφίες. Εδώ βάζουν τους κονδύλους του γιάμ, που γι'αυτούς σημαίνουν πολύ περισσότερα από ότι οι πατάτες για μας. Σημαίνουν ελευθερία, αγάπη και προστασία από τους θεούς αν η σοδειά είναι καλή, ξενοιασιά, κοινωνική ευμάρεια και αίσθηση κοινωνικής ταυτότητας και δύναμης, επαυξημένες δυνατότητες ανταλλαγών μέσω του συστήματος «Kowila ring».
Οι κοινωνίες εδώ πιστεύουν και υπηρετούν δύο ειδών θεσμούς με τους γείτονες. Τον πόλεμο, που ακολουθεί αυστηρούς τελετουργικούς και βίαιους κανόνες με λάφυρα αντίποινα και θυσίες των αιχμαλώτων, ή μακρινά ταξίδια ανταλλαγών όπου εδραιώνεται η προσωπική φήμη και μέσω του ατόμου που αναγνωρίζεται κοινωνικά από τη φυλή του, η ίδια η δύναμη της φυλής και του χωριού. Με τον ξένο με τον οποίο συναλλάσσει τον συνδέουν κανόνες ιερής φιλίας και συγγενείας.
Στα Trobriand, ακολουθούν κανόνες δεξιόστροφων και αριστερόστροφων ανταλλαγών με γειτνιάζοντα νησιά και παίρνει πολλούς μήνες η ολοκλήρωση αυτού του επικίνδυνου δαχτυλιδιού ανάμεσα σε νησιά που τα χωρίζουν αγριεμένες θάλασσες και ύφαλοι κοραλλιογενείς, που τις περνάνε με κανό τώρα κινούμενα και με κινητήρα.
Αυτή είναι κυρίως ασχολία των ανδρών εδραιώνοντας έτσι και σχέσεις γνωριμίας που εξασφαλίζουν φιλίες με τα γειτνιάζοντα νησιά, ενώ οι γυναίκες έχουν το basket to basket, ανταλλάσσοντας καλάθια τόσο στις γιορτές όσο και κατά τη διάρκεια του πένθους εδραιώνοντας έτσι τις σχέσεις τους μέσα στο νησί. Όλα ανταλλάσσονται. Ακόμα και η έννοια του δώρου συνυπάρχει με την έννοια μιας άγραφης υποχρέωσης ανταπόδοσης προς τον δωρητή, όταν θα έρθει η στιγμή.
Οι καλύβες στα Trobriand είναι πολύ πιο μικρές από ότι στον Sepik. Είναι και αυτές εδραιωμένες πάνω σε μικρούς πυλώνες, όμως προσφέρουν πολύ μικρότερο εσωτερικό χώρο και μικρές βεράντες.
Στο κέντρο του χωριού, γύρω από το yam house, κτίζεται στρογγυλά το χωριό. Το yam house αποτελεί την καρδιά του χωριού.
Στην είσοδο της καλύβας τους, κοντά στο yam house, κάθονταν νέες γυναίκες που μιλούσαν καλά αγγλικά. «Φέτος η σοδειά του γιάμ ήταν ισχνή γι αυτό δεν χορέψαμε, no sing–sing, του χρόνου πάλι».
Άρα αυτό τι σημαίνει; Χορεύουμε μόνο όταν έχουμε χαρά (κατά το αρχαιοελληνικό χαρά = χορός), χορεύουμε για να ευχαριστήσουμε τα πνεύματα αλλά μια και δεν μας προστάτευσαν εκδηλώνουμε έτσι τη δυσκολία και δυσαρέσκειά μας. Πόσο διαφορετικό από τα καθιερωμένα φεστιβάλ χορού των λευκών.
Αφού μείναμε για λίγο συζητώντας με τα κορίτσια μπροστά στην καλύβα τους, άρχισαν να καταφθάνουν τα μικρά του χωριού να φωνάζουν, να κοιτάνε και να κάνουνε αδύνατη την παραμονή. Το να ασχοληθούμε μαζί τους ελκύει ακόμη περισσότερα, ανεβάζει τους τόνους και μαζί με αυτά η προσοχή όλου του χωριού γυρνάει προς εμας. Τώρα όμως δεν έχουμε οδηγό. Αχ, Αβραάμ....Πήραμε λοιπόν το δρόμο προς την έξοδο του χωριού και μαζί της επιστροφής μέσα σε ένα κλοιό από παιδάκια που φώναζαν. Ευτυχώς οι μεγάλοι προσπαθούσαν να τα σταματήσουν αλλά χωρίς πραγματικό αποτέλεσμα.
Άρχισαν τώρα οι βραδινοί χαιρετισμοί σε tok pleis που είχαμε μάθει. Buena Bogi, καλησπέρα. Πολύς κόσμος στο δρόμο από την άλλη μεριά επέστρεφε στο χωριό. Το βράδυ ερχόταν υπέροχο. Ο ουρανός όλο και κοκκίνιζε πίσω από τα δένδρα. Φθάσαμε πάλι στην εκκλησία. Στο κέντρο του χωριού, σ΄ένα μεγάλο άνοιγμα. Την επισκεφθήκαμε. Ήταν πολύ περιποιημένη. Είχε μέσα εικόνες και αγάλματα. Κάποιοι τραγουδούσαν με κιθάρες. Έμοιαζε να ετοιμάζονται για την κυριακάτικη λειτουργία.
Προσπαθήσαμε δούμε τον Ιταλό παπά. Ήταν κλεισμένος στο σπίτι του. Μας είπαν ότι σε λίγο θα έβγαινε. Περιμέναμε λίγο αλλά, επειδή είχε αρχίσει να σκοτεινιάζει, φύγαμε. Στο κέντρο της πλατείας το γιγάντιο δένδρο, φάνταζε μαύρο μπροστά στον κατακόκκινο ουρανό. Γυρίσαμε στο λότζ. Μας περίμενε ο Τζών. Είχε ξυπνήσει από τη siesta του και μας έψαχνε. Φτιάξαμε το πρόγραμμα της επομένης. Θα πηγαίναμε με βάρκα στο νησί Kaduaga. Θα μέναμε εκεί για δύο μέρες, δηλαδή Κυριακή και Δευτέρα, την Τρίτη θα ερχόταν να μας πάρει και κατ΄ευθείαν από το «σταθμό» με το αυτοκίνητο που είχαμε ήδη κλείσει για μία μέρα, θα επισκεπτόμαστε στο βόρειο άκρο την Kaibola και στο νότο την Wawela όπου, σύμφωνα με τον τουριστικό οδηγό Lonely Planet, υπήρχαν ήσυχα και βαθιά νερά.
Το κότερο ήταν πλάϊ στο λότζ. ΄Ετσι δεν είχαμε καμία εξάρτηση από λεωφορεία. Ετοιμάσαμε ένα σάκο, αφήσαμε τα υπόλοιπα στην αποθήκη του λότζ και πήγαμε για ύπνο. Ένα ποντικάκι συνεχώς με ξυπνούσε καθώς έψαχνε μέσα στο σάκο. Ευτυχώς τα βράδια ήταν αρκετά δροσερά και δεν μας έλειπε ο ανεμιστήρας.
Κυριακή 12 Αυγούστου: Kaduaga, Port Moresby
Το πρωί αφού πήραμε το πρωϊνό, corn flakes, αυγά, vegemite και ψημένο ψωμί, φύγαμε για την Kaduaga. Θα σταματούσαμε και στο «σταθμό» για να πάρουμε νερό από το μαγαζί του ΄Αγγλου που είχε και το λοτζ. Δεν τους είχαν φέρει νερά, μας είπε όσο πιο αντιπαθητικά μπορούσε. Και εμείς δεν είχαμε ετοιμάσει νερό με απολυμαντικά χαπάκια hydroclonazone. Πήραμε κάτι απαίσια ανθρακούχα ποτά για ρεζέρβα μέχρι να βρούμε πόσιμο νερό και φύγαμε. Ανοιχτήκαμε στο πέλαγος. Μεγάλα κύματα. Έσκαγε επάνω τους το κρις-κραφτ με θόρυβο και τάραζε το σώμα. Με ευχαρίστηση είδα τη στεριά να πλησιάζει. Αναρωτιόμαστε πως θα ήτανε το νησί, γιατί η Kiriwina από τη δυτική μεριά που την επισκεφθήκαμε εμείς ήταν όλο βράχια ίσως και κοράλλια αλλά πολύ απότομα. Φθάνοντας φάνηκε να υπάρχει άμμος. Περάσαμε ένα χωριό που μου φάνηκε αρκετά μεγάλο, κτισμένο πάνω στην παραλία. Εδώ θα επιστρέφαμε αργότερα. Θέλαμε να πάμε πρώτα να συναντήσουμε τον αρχηγό.
Φθάσαμε στην πρωτεύουσα. Πολύ μεγάλο χωριό, πάνω στην παραλία, όπου γουρούνια, άνθρωποι, παιδιά και βρώμες όλα ανακατεμένα στην όχθη. Αρχίσαμε να περπατάμε μέσα στις βρώμες. Στην όχθη κάτι πλένανε γυμνόστηθες οι γυναίκες. Μου ήρθε για πρώτη φορά μια γεύση ινδικής μιζέριας, βρώμας και εξαθλίωσης. Η σκέψη ότι υπήρχε το ενδεχόμενο παραμονής μας εδώ χειροτέρευε την κατάσταση. Οι καλύβες ήταν πολύ μικρές. Σκεπτόμαστε πώς θα χωρούσαμε εκεί μέσα. Αναρωτιόμαστε σιωπηλά, πώς θα συνεννοούμαστε, τί θα τρώγαμε, τί θα γινόταν όταν θα μέναμε μόνοι μας. Γρήγορα με άκουσα με ξεκάθαρη φωνή να λέω στο Τζών ότι δεν υπήρχε καμία περίπτωση να μείνουμε σ΄αυτό το χωριό, ότι έπρεπε να επιστρέψουμε στο άλλο. Ότι εδώ δεν μπορούσαμε ούτε να κολυμπήσουμε.
Μου φαινόταν ασαφής και μπερδεμένος. Σαν να μην καταλάβαινε τις ανάγκες μας και τις δυσκολίες. Προσπεράσαμε τις καλύβες, που ήταν κτισμένες η μία πλάϊ στην άλλη cheek to cheek. Η εσωτερική πλατεία με την εκκλησία και από πίσω πιο άνετες καλύβες. Ήρθε μία χαριτωμένη κυρία με άπταιστα αγγλικά και τρόπους, μας υποδέχθηκε στην βεράντα μιας άνετης καλύβας μας πρόσφερε ντόπια φαγητά. Ο ΄Αρης για να ξεφύγει από τη δοκιμασία του φαγητού προτίμησε να εκκλησιασθεί. Εγώ δοκίμασα sak sak, το sago. Είχε φέρει κρέας –γουρούνι-, yam, taro και κάτι χόρτα που μοιάζουνε με κάπαρη. Εκτός από το κρέας, που δεν έφαγα, τα άλλα ήταν νόστιμα. Μια κούπα τσάι με ζάχαρη. Μου εξήγησε στενοχωρημένη που δεν είχε γάλα, ότι και τη ζάχαρη τη βρήκε χάριν στον γαμπρό της που πήγε στη Losuya τις προάλλες και την προμηθεύτηκε. Μου εξήγησε ότι όσο τα προϊόντα υπήρχαν στο νησί ήταν τα πράγματα καλά. Δυσκόλευαν πολύ όμως τα πράγματα όταν έπρεπε να ψωνίσουν. Τώρα καταλαβαίνω πως αυτές οι έννοιες είναι καινούργιες. Παλιά δεν είχαν μαγαζιά. Είχαν το σύστημα ανταλλαγών. Έτσι έβρισκαν από στους γείτονες τα προϊόντα που τους έλειπαν και οι ίδιοι προσέφεραν και συγκεντρώνονταν να καλλιεργούν αυτά που έλειπαν στους άλλους. Έτσι με αυτό το σύστημα αλληλοβοηθιόνταν ως ομάδες και δεν υπήρχε η ατομική προσφυγή στο κατάστημα -που δεν υπήρχε στο νησί- για την ικανοποίηση προσωπικών αναγκών.
Μου εξήγησε ότι η σοδειά yam είχε πάει καλά γι αυτούς και την επομένη θα άρχιζαν να φέρνουνε τα yam από τους αγρούς, που μερικοί ήταν σε απόσταση 5 και 7 ημερών. Α, λέω στον Τζών, νά η ευκαιρία για το sing- sing που έλεγες να διοργανώσεις. Μου εξήγησε ότι δεν ήταν τώρα η κατάλληλη στιγμή, γιατί οι άνθρωποι θα ήταν πολύ απασχολημένοι με τις δουλειές τους. Η κυρία είπε πως αν συμφωνούσε και ο αρχηγός, μπορεί να τους βλέπαμε με τα γιορτινά τους ρούχα. Πού είναι ο αρχηγός; Δεν θα τον δούμε... είναι στην εκκλησία.
Φύγαμε, μετά από εγκάρδιους χαιρετισμούς, και πολύ ανήσυχοι γιατί ο Τζων πρότεινε να μας πάει στην καλύβα κάποιου που κατά την κυρία δεν ήταν πολύ κατάλληλος και καλός για μας. Μετά κατάλαβα ότι δεν είχε και χώρο για να μας φιλοξενήσει. Με ένα δυσάρεστο αίσθημα αβεβαιότητας και έλλειψης εμπιστοσύνης για τις επιλογές του Τζών μπήκαμε στη βάρκα. Σε μια στιγμή πήραμε κατεύθυνση προς μια έρημη παραλία. Εδώ λέει είναι το μέρος του, όμως δεν έχει καλύβα. Το αυτονόητο έπρεπε να το συζητήσουμε. Αν δεν έχει καλύβα δεν γίνεται λοιπόν να μείνουμε. Χαιρετάμε με ευχαρίστηση και ανακούφιση που ξεφορτωθήκαμε τον «κακό», που δεν μίλαγε και γρι αγγλικά. Ποιός όμως θα είναι ο επόμενος προστάτης μας; Θα αξίζει τίποτα; Με μεγάλα ερωτηματικά φθάσαμε στο πρώτο χωριό. Πλησιάζοντας συνειδητοποίησα ότι ήτανε μία από τα ίδια.
Κτισμένο πάνω στην παραλία, κάπως λιγότεροι άνθρωποι, κάπως πιο άνετες και περιποιημένες οι καλύβες. Εδώ όμως είχε πολλά και ενοχλητικά παιδάκια που στριφογύριζαν γύρω μας φωνάζοντας.
Πάμε να φύγουμε, λέω στο Τζων. Αδύνατον για μας να μείνουμε εδώ και να ξεκουραστούμε. Ο Άρης ζητούσε παρακλητικά ένα ωραίο μέρος κάτι σαν την ηρεμία του mushu, αυτό όμως φαινόταν αδύνατον. Πρώτα-πρώτα, κοντά στην όχθη, είχε πολύ μυτερά βράχια, που άφηναν μόλις μια αγκαλιά άμμου ελεύθερη για την πρόσβαση με τα πλοία και εκεί έκτιζαν.
Φύγαμε με ανακούφιση. Και τώρα τι κάνουμε;
"Μπορούμε να πάμε στην Kaibola με το κρις κράφτ;" ρωτάω.
Η απάντηση διφορούμενη. "Είναι μακρυά, έχει θάλασσα, ίσως δεν έχει και βενζίνα".
Μετά μου είπαν ότι έχει βενζίνα. Στο μεταξύ όμως συνειδητοποίησα οτι δεν ήταν καλή ιδέα. Άντε και πάμε στην Kaibola: τίποτα δεν μου εξασφαλίζει ότι θα είναι καλύτερα. Ίσως αυτό να είναι και το στυλ χωροαντίληψης και χωροθεσίας γι αυτούς. Και άντε και μένουμε. Πώς θα φύγουμε; Θα έρθουνε να μας πάρουνε; Και αν πιάσει ο μεγάλος άνεμος, όπως τους άκουσα να λένε. Και αν πάλι χάσουν το λεωφορείο; Αν το ξεχάσουνε;
Να γυρίσουμε πίσω; Σήμερα είναι Κυριακή και θα βρούμε στα σίγουρα το αυτοκίνητο γιατί ο οδηγός θα έχει ρεπό. Λάθος όμως. Είχε φύγει και το αυτοκίνητο και ο οδηγός. Αισθανόμουν πικρία, θυμό, απελπισία αδιέξοδο.
Ήρθε να προστεθεί και άλλη μία σκέψη. Και αν για κάποιο λόγο δεν γίνει η πτήση την Τετάρτη, χάνουμε όλες τις διεθνείς ανταποκρίσεις; Πότε έχει αεροπλάνο ; Σήμερα στις 4. Τι ώρα είναι τώρα. Μία. ΄Αρη τι κάνουμε; Να φύγουμε τώρα, μου λέει ο ΄Αρης και αν τα καταφέρουμε, γιατί να μην περάσουμε μερικές μέρες στην Αυστραλία;
Ζητήσαμε από ένα αγροτικό, που ως εκ θαύματος εμφανίστηκε, να έρθει να μας πάρει από το Λότζ σε μία ώρα. Φτιάξαμε τους σάκους σε μηδέν χρόνο, πού είναι όμως το αυτοκίνητο ; Ο Άγγλος με αδιαφορία μας ρώτησε γιατί φεύγουμε, προσθέτοντας οτι έπρεπε να του το πούμε για να φροντίσει κάτι. Let me see. Και εξαφανίστηκε.
Ευτυχώς, ήρθε το αυτοκίνητο. Έπιασε βροχή. Οι σάκοι πίσω έγιναν μούσκεμα. Ίσως και η πρώτη βροχή, την πιο ακατάλληλη στιγμή.
Θα βρούμε θέσεις; Περιμένετε στο τέλος. Περιμένουμε. Στο αεροδρομάκι συνέχεια μας πρότειναν τα ίδια και τα ίδια ξυλόγλυπτα.
Τελικά είπαν πως θα μας δώσουνε θέσεις. Έφευγε ένα αεροπλάνο για Madang, νομίζω. Μια ξαπλωμένη κυρία την μετέφεραν μαζί με τον ορό. «Σήμερα το πρωϊ πέθανε κάποιος από δάγκωμα καρχαρία, δεν τον προλάβαμε». Από το μυαλό μου περνούσαν πολύ ταραγμένες σκέψεις που δεν προλάβαινα καθόλου να επεξεργαστώ. Μπήκαμε στο αεροπλανάκι. Ήταν οι ίδιοι συμπαθέστατοι πιλότοι, που αντιλήφθηκαν αμέσως το πρόβλημα. «Θα περάσετε ωραία στην Αυστραλία. Δεν υπάρχει καθόλου αμφιβολία». Καθήσαμε πίσω-πίσω, στο βάθος. Είμασταν 22 άτομα. Πώς βρέθηκαν ακριβώς 2 θέσεις; Προσγειωθήκαμε στο Port Moresby. Τηλεφώνησα στο Lamana Hotel, ελπίζοντας ότι το δωμάτιο θα είναι κάπως άνετο. Το είχαμε τόσο ανάγκη.
΄Ερχεται το λεωφορειάκι τους σε 10 λεπτά. Φθάσαμε. Το ξενοδοχείο έμοιαζε ωραίο, πολυτελές και απέριττο. 25.000 δρχ. Το έχει κάποιος Κύπριος γι΄αυτό και η ελληνική σημαία. Πήγαμε στο δωμάτιο. Αίσθημα ανακούφισης. Ωραίο κρεβάτι, ωραίο και λειτουργικό δωμάτιο με καθαρό μπάνιο, ψυγείο, welcome τσάϊ καφέ και βραστήρα, τηλεόραση. Παίζει τον "Τιτανικό".
Πήγαμε για φαΐ. Κοτόπουλο κάρυ ο Άρης, εγώ ψάρι φιλέτο. Επιστρέψαμε. Ο Άρης αποκοιμήθηκε και εγώ στις ήδη μπερδεμένες μου σκέψεις και συναισθήματα πρόσθεσα και το ερωτικό δράμα με το αίσθημα πνιγμού και θανάτου του "Τιτανικού".
ΤΕΛΟΣ
