Πέμπτη 25 Μαρτίου 2010
Είναι Πέμπτη 25 Μαρτίου 2010, τρεις το μεσημέρι. Ξεκινάει το ταξίδι για Βιετνάμ. Σήμερα ξημέρωσε μια ηλιόλουστη ημέρα. Είχα ήδη ετοιμάσει όλα μου τα πράγματα σιγά-σιγά από την Κυριακή, γιατί χθες μέχρι αργά το βράδυ είχα μάθημα. Τώρα είμαι στο αεροδρόμιο με τους συνταξιδιώτες μου, πίνω έναν ωραίο καπουτσίνο και αισθάνομαι πολύ ευτυχής. Κάνει πολύ καλό καιρό. Φοράω καλοκαιρινά, T-shirt και περιμένουμε να απογειωθούμε πρώτα για Ταϋλάνδη. Η πρώτη μας πτήση θα είναι 9,5 ώρες για Μπανγκόγκ. Η δεύτερη Μπανγκκόκ- Σαϊγκόν, 1,5 ώρες.
Μερικά ιστορικά σε σχέση με το Βιετνάμ:
Στο Βόρειο Βιετνάμ πρωτοεμφανίστηκαν άνθρωποι πριν περίπου 500.000 χρόνια. Στην εποχή του χαλκού, ο πολιτισμός Ντονγκ Σον έφτιαξε τα χάλκινα κρουστά, τα περίφημα μόκο.
Το Βιετνάμ κατοικείτο από τρεις κυρίως εθνότητες: τους Τσαμ, οι οποίοι είναι Ινδουιστές και οι οποίοι ζούσαν πολύ κοντά στη θάλασσα, τους Βιετναμέζους και τους Κμερ, οι οποίοι ήταν κυρίως στο νότιο κομμάτι, κοντά στο Δέλτα του Μεκόνγκ.
Οι Βιετναμέζοι έκαναν διάφορους πολέμους με τους Κινέζους, τους Κμερ, τους Τσαμ. Η χώρα έμεινε επί μία χιλιετηρίδα υπό κινεζική κυριαρχία, και ανεξαρτητοποιήθηκε το 938 μ.Χ. Μέχρι το 17ο αιώνα, η Σαϊγκόν ήταν μέρος της Καμπότζης και ήταν λιμάνι που το έλεγαν "Πρέι Νόκορ". Τελικά απορροφήθηκε από το Βιετνάμ και έγινε η βάση των νγκουγιέν αρχόντων και αυτοκρατόρων.
Αιώνες εσωτερικής διαμάχης τους έκαναν εύκολη λεία των Γάλλων, που την κυβέρνησαν – με το όνομα Ινδοκίνα - από το 1858 μέχρι το πρώτο μισό του 20ού αιώνα. Το 1859 οι Γάλλοι ονόμασαν τη Σαϊγκόν Cochinchine, "Κοντσιτσίνα" και από το 1862 μέχρι το 1954 η πόλη ήταν πρωτεύουσα γαλλικού προτεκτοράτου.
Το 1930 ιδρύθηκε το Κομμουνιστικό Κόμμα στο Χονγκ Κονγκ.
Μετά το 1943 άρχισε το τέλος των αυτοκρατοριών και η εποχή των σκληρών πολέμων.
Το 1943 κηρύχτηκε ο Β' Παγκόσμιος Πόλεμος. Οι Γιαπωνέζοι έδιωξαν τους Γάλλους. Το 1945 με το τέλος του πολέμου το Βιετνάμ απελευθερώθηκε από τους Γιαπωνέζους και η χώρα κατέκτησε την ανεξαρτησία της. Όμως οι Γάλλοι εναντιώθηκαν στους Γιαπωνέζους. Είχαν φέρει στρατεύματα για την ασφάλεια, σαν τοποτηρητές. Έτσι η Γαλλία εξακολούθησε να την έχει κάτω από την απόλυτη κυριαρχία της ως τη στιγμή που κατατροπώθηκε από την κομμουνιστική στρατιά του Χο-Τσι-Μινχ το 1954, κατά τη διάρκεια του πρώτου πολέμου της Ινδοκίνας (1946 – 1954)
Το 1954 ήρθαν οι Αμερικάνοι, οι οποίοι ίδρυσαν δύο κράτη: το Βόρειο και το Νότιο Βιετνάμ.
Η χώρα τελούσε υπό αμερικανική κατοχή και η Σαϊγκόν ήταν η πρωτεύουσα του ελεγχόμενου από τις Η.Π.Α Νότιου Βιετνάμ, από το 1954 έως το 1975.
Έτσι άρχισε ο γνωστός μας πόλεμος του Βιετνάμ (1955 - 1975).
Το Βιετνάμ τότε είχε χωριστεί στα δύο: από την πόλη Χουέ και κάτω ήταν οι Νότιοι, οι οποίοι είχαν συμμαχήσει με τους Αμερικάνους, ενώ οι Βιετκόνγκ (οι Βόρειοι), πάλευαν ενάντια στους Αμερικάνους και τους νότιους. Όταν τελικά νίκησαν οι Βόρειοι, πολλοί από τους κατοίκους που είχαν συμμαχήσει με τους Αμερικάνους, υποχρεώθηκαν να πάνε σε στρατόπεδα εργασίας και τους αφαιρέθηκε κάθε άδεια να έχουν ιδιοκτησία ή να ανοίξουν επιχειρήσεις. Πολλοί από αυτούς τώρα έχουν επιστρέψει παράνομα και δυστυχώς λιμοκτονούν. Είναι αναγκασμένοι να ζουν έξω και να επιβιώνουν εκ των ενόντων.
Όταν έφυγαν οι Αμερικάνοι, η Σαϊγκόν ονομάστηκε Ho Chi Minh City (Πόλη του Χο-Τσι-Μίνχ).
Παρασκευή 26 Μαρτίου
Φθάσαμε στη Σαϊγκόν, 10.20 το πρωΐ.
Συναντήσαμε την οδηγό μας τη Νιουτ και ήρθαμε στο ξενοδοχείο Equatorial, στην 5η District (5η Περιοχή), πολύ κοντά στο Cholon, που είναι η κινέζικη αγορά. Κάναμε check in, κοιμηθήκαμε δύο-τρεις ώρες και ξεκινήσαμε το απόγευμα, γύρω στις πέντε, για μια βόλτα. Πήραμε ένα ταξί. Τα σωστά ταξί είναι αυτά που έχουν 28282832 και τα οποία έχουν και ταξίμετρο. Πήγαμε στο Dong Khoi Street και φάγαμε, γύρω στις έξι, σε ένα τοπικό εστιατόριο, με sticks (μπαστουνάκια): ωραίο τόφου, μαγειρεμένο με διάφορους τρόπους, ρύζι και λαχανικά.
Κάναμε μία βόλτα στον ποταμό Σαϊγκόν. Είχε πολλά ζευγαράκια, και παρκαρισμένα πάρα πολλά scooters. Αναρωτιόμαστε, αυτά που είναι στις μέσα λωρίδες, πώς γίνεται να βγουν από κεί. Οι δρόμοι είναι γεμάτοι από μηχανάκια, πολύ λίγα αυτοκίνητα, και όταν ανοίγει το πράσινο νομίζεις ότι κάνουν έφοδο. Οι οδηγοί πάντα φοράνε μάσκα στο πρόσωπο. Και γενικά συνηθίζεται η μάσκα, μάλιστα επειδή είναι και της μόδας, υπάρχουν μάσκες προσεγμένες. (Για πολλές γυναίκες αποτελεί και προφύλαξη από τον ήλιο).
Ο πληθυσμός είναι κυρίως νεολαία. Οι κοπέλες και τα αγόρια γενικά είναι μοντέρνα ντυμένοι. Μερικές φοράνε την παραδοσιακή βιετναμέζικη φορεσιά áo dài: ένα φαρδύ μεταξωτό παντελόνι, κι από πάνω μια εφαρμοστή, μακριά δετή μεταξωτή πουκαμίσα με ανασηκωτό γιακά.
Σε αυτό το ύψος στην οδό Ντονγκ Χοϊ και στον ποταμό Σαϊγκόν έχει πλοία που λειτουργούν ως πλωτά εστιατόρια, συνδυάζοντας φαγητό, μουσική, τραγούδι και μικρή βόλτα στο ποτάμι. Ένα από αυτά ήταν σαν τεράστιο ψάρι, μάλλον σκυλόψαρο, που έφυγε και αυτό σε κάποια στιγμή με τραγουδιστές τελείως παράφωνους, που τραγουδούσαν τοπικά τραγούδια. Επίσης, σ’ αυτήν την περιοχή βρίσκονται όλα τα πολυτελή ξενοδοχεία.
Τώρα γυρίσαμε στο ξενοδοχείο και αύριο πρωί - πρωί ξύπνημα για να ξεκινήσει η πρώτη μας περιήγηση.
Αύριο θα επισκεφθούμε το Cu Chi. Είναι οι υπόγειες «στοές της σιδερένιας γης», από όπου οι Βιετκόνγκ έκαναν επιθέσεις ενάντια στους Νότιους.
Σάββατο 27 Μαρτίου
Σάββατο, 7.30. Τελικά το jet lag λειτούργησε. Ξύπνησα χαράματα. Έκανα διαλογισμό. Ήταν πολύ ωραία. Τώρα ετοιμάστηκα και κατεβαίνω για πρωινό. Από το παράθυρο βλέπω τα μηχανάκια να τρέχουν. Είναι ακόμα θολός ο ουρανός. Ο δρόμος έχει δέντρα δεξιά - αριστερά και αυτό δίνει μία αίσθηση άνεσης. Μερικές φωτεινές επιγραφές που αναβοσβήνουν. Σπίτια όχι ψηλά, εκτός από μερικές πολυκατοικίες και μικρούς ουρανοξύστες. Ακούγονται τα κορναρίσματα μέχρι εδώ πάνω και αριστερά μου βλέπω την πισίνα. Έχουν ήδη ξεκινήσει μερικοί να κάνουν μπάνιο.
Θα ξεκινήσουμε την ημέρα μας σε λίγο. Θα πάμε στις σήραγγες του Κου Τσι, το οποίο είναι περίπου 30 χιλιόμετρα βορειοδυτικά της Σαϊγκόν, ή Χο Τσι Μινχ, και θα δούμε το περίπλοκο σύστημα υπογείων σηράγγων που χρησιμοποιούσαν οι Βιετκόνγκ στον πόλεμο του Βιετνάμ. Οι καμουφλαρισμένες σήραγγες έφταναν μέχρι τα καμποτζιανά σύνορα και επέτρεπαν στους Βορειοβιετναμέζους να επιτίθενται αιφνιδιαστικά και να εξαφανίζονται σαν φαντάσματα.
Μπήκαμε σε μια αίθουσα όπου υπήρχε μία αναλυτική μακέτα προσομοίωση των σηράγγων, που έδειχνε πώς έφτιαχναν αυτές τις σήραγγες και τον τρόπο ζωής και μετακίνησης μέσα σε αυτές. Οι σήραγγες αυτές είχαν τρία επίπεδα βάθους. Στο πρώτο επίπεδο ήταν η κουζίνα και το - ας πούμε- καθιστικό. Μαγείρευαν μία φορά την ημέρα, στις τέσσερις και μισή το πρωί, ώστε ο καπνός να μπλέκεται με την ομίχλη της ζούγκλας και να μη μαρτυράει ότι υπάρχει κουζίνα. Υπήρχε και ένα ειδικό δωμάτιο για έρωτα. Στο δεύτερο επίπεδο, που τα πράγματα γίνονταν πιο δύσκολα, γιατί ήταν ακόμα πιο στενά και όλα πήγαιναν σε ζιγκ-ζαγκ, έμπαιναν πλέον οι πολεμιστές, οι οποίοι προχωρούσαν σε τρίτο βάθος, από ένα σημείο και μετά εκινούντο πλέον ξαπλωμένοι με την κοιλιά. Ήταν όλα υπερβολικά στενά και χωρούσαν μόνο μικρόσωμοι άνθρωποι όπως ήταν οι Βιετκόνγκ.
Είχαν φτιάξει στο βάθος ένα πηγάδι για να πίνουν νερό, ώστε να μη μολύνεται από τα χημικά που έριχναν οι εχθροί στο ποτάμι και είχαν κατορθώσει να έχουν πρόσβαση στον ποταμό Σαϊγκόν, όπου αναπνέοντας με καλαμάκι, μεταφέρονταν έξω από τις σήραγγες. Πολλές φορές χρειάστηκε να μείνουν βδομάδες μέσα στις σήραγγες, αν και, όπως λένε, πάνω από οκτώ ώρες δεν υπήρχε αέρας. Έκαναν, λοιπόν, το εξής: έφτιαξαν μικρούς, πολύ λεπτούς αεραγωγούς, οι οποίοι βγαίνανε έξω πλάι σε φωλιές τερμιτών. Πλάι σε μια φωλιά τερμιτών, υπήρχε, ας το πούμε, ένα μικρό άνοιγμα, ή κάτω από την τη φωλιά, ένα μικρό άνοιγμα, που τίποτα δε μαρτυρούσε ότι είναι αεραγωγός. Τα ανοίγματα προς τα πάνω τα καμουφλάρανε και τα κάνανε σαν παγίδες, συνηθισμένοι να φτιάχνουν παγίδες για ζώα, με διάφορους τρόπους. Τέτοιες παγίδες υπήρχαν και μέσα στις σήραγγες..
Μπήκαμε σε διάφορα σημεία. Σε ορισμένα σημεία ήταν τόσο λεπτά, που ίσα - ίσα μπαίνει ένα λεπτό σώμα και κλείνει από πάνω σαν ένα καπάκι με χόρτα. Είχαν βρει διάφορους τρόπους, όπως ανοίγματα σαν τραμπάλες, με καρφιά και άλλους τρόπους - παγίδες, ώστε να σταματούν τους εχθρούς που θα προσπαθούσαν να μπουν στις σήραγγες. Σε ένα ντοκιμαντέρ εποχής, είδαμε ακόμα και κοριτσάκια να παίρνουν μέρος και να τοποθετούν παντού βόμβες ενάντια στους εχθρούς τους.
Οι σήραγγες αυτές ξεκίνησαν από τους Βιετμίνχ, επί Χο Τσι Μίνχ, ενάντια στους Γαλλους και μετά, για 2,5 χρόνια, πήγαν ακόμα πιο κάτω στα υπόγεια και εκεί έγινε η βασική άμυνα ενάντια στους Αμερικάνους, οι οποίοι προσπάθησαν με κάθε τρόπο να τους εξοντώσουν. Πρώτα από όλα βομβάρδισαν άγρια και αποψίλωσαν την περιοχή, έριξαν, τον «πορτοκαλί παράγοντα», the orange factor, δηλαδή χημικά, διοξίνες για να δηλητηριάσουν τους Βιετκόνγκ. Τα παιδιά τους παρουσίασαν μετά τρομερές δυσμορφίες. Έριξαν και βόμβες ναπάλμ, αλλά, καθώς φαίνεται, η μεγάλη ζέστη, σε συνδυασμό με το υγρό τροπικό κλίμα, επέδρασαν στον αέρα δημιουργώντας σύννεφα βροχής, που τελικά έσβησαν τις φωτιές και οι Βιετκόνγκ παρέμειναν μέσα στις στοές. Μετά προσπάθησαν να στείλουν στρατιωτικούς, οι οποίοι όμως είχαν τρομερές απώλειες. Επίσης, χρησιμοποίησαν σκυλιά εκπαιδευμένα να μυρίζουν τους Βιετκόνγκ. Οι Βιετκόνγκ έκαναν λοιπόν το εξής κόλπο. Εκεί που τελείωναν οι αεραγωγοί, έβαζαν σαπούνια, όπως και στολές που είχαν κλέψει από Αμερικάνους, τα οποία τα σκυλιά τα αναγνώριζαν ως κάτι το φιλικό και δεν συνέχιζαν την έρευνα για να αναγνωρίσουν τις εισόδους.
Οι Αμερικάνοι είχαν ανακηρύξει το Κου Τσι σαν ελεύθερη ζώνη βολής και έτσι πολύ εύκολα βομβάρδιζαν την περιοχή και ο,τιδήποτε εκινείτο. Οι πιλότοι είχαν την εντολή να ρίξουν εδώ τις αχρησιμοποίητες βόμβες και ναπάλμ, πριν φύγουν πίσω στη βάση τους.
Τελικά, προς το 1970, αμερικάνικα V52, που ήταν ισχυρότατες βόμβες, που άνοιγαν κρατήρες, ισοπέδωσαν όλη την περιοχή και κατέστρεψαν πολλές από τις σήραγγες. Αλλά ήδη ο αμερικανικός πόλεμος είχε τελειώσει. Οι Αμερικάνοι είχαν χάσει και επέστρεφαν στη βάση τους.
Από τους Βιετκόνγκ χάθηκαν πάρα πολλοί. Από 16.000 έμειναν μόνο 6.000. Χιλιάδες πολίτες, παιδιά και γυναίκες σκοτώθηκαν και η αντοχή τους ήταν μνημειώδης, αν υπολογίσει κανείς, πόσο δύσκολο πρέπει να ήταν να ζει κανείς κλειστοφοβικά και σε τόσο μικρές σήραγγες, να μένει χωρίς αέρα, χωρίς φαγητό και να βλέπει να πεθαίνουν όλοι γύρω.
Το Κου Τσι συχνά τιμήθηκε αργότερα, με διάφορους τρόπους. Πολλοί πολίτες, ακόμα και πολύ μικρά παιδιά ανακηρύχθηκαν ήρωες.
Πριν φύγουμε από τις σήραγγες, για να συνέλθουμε, μας πρόσφεραν τσάϊ και ταπιόκα τυλιγμένη σε σουσάμι.
Συνεχίσαμε στο War Remnants Museum (Μουσείο για τα Λείψανα Πολέμου). Σε πολλές αίθουσες, βλέπουμε όπλα που χρησιμοποιήθηκαν στους πολέμους, μεταξύ των οποίων και παράνομα όπλα, όπως οι "φλεσέτ". Μέσα από ειδικά όπλα, έφευγαν σφαίρες, οι οποίες εκσφενδόνιζαν πολλές οβίδες, που χτυπούσαν πολλαπλά.
Φρικιαστικές φωτογραφίες, με εγκλήματα πολέμου, όπως κάποιον που τον πετάνε από ένα ελικόπτερο και μετά ένας στρατιώτης καμαρώνει κρατώντας κομμάτια του. Δολοφονίες απλών χωρικών, γυναικών, παιδιών. Μερικές από τις φωτογραφίες είναι εκπληκτικές. Φωτογράφοι είναι ο Τιμ Πέιτζ, ο οποίος βοήθησε και στο να γίνει αυτό το ρέκβιεμ φωτογραφιών. Ο Λάρυ Μπάροουζ, με απίστευτες φωτογραφίες, ο οποίος σκοτώθηκε το 1971 σε ένα ατύχημα ελικοπτέρου. Ο Χένρυ Χιούαρτ που σκοτώθηκε και αυτός μαζί στο ίδιο ελικόπτερο μαζί με τον Μπάροουζ. Σε μία φωτογραφία, βλέπουμε κάτω από τα πόδια ενός στρατιώτη, μία γυναίκα καθισμένη στη γη μαζί με τα παιδιά της, να κοιτάζει με μεγάλη αγωνία μπροστά στο όπλο. Αυτό μας θυμίζει το Σιν Φλυν, το γιο του Ερολ Φλυν, ο οποίος εξαφανίστηκε στην Καμπότζη το 1970 και καθώς φαίνεται, απήχθη από τους Χμερ και σκοτώθηκε. Αυτοί οι φωτογράφοι, με κίνδυνο της ζωής τους και αυτοθυσία, κατέγραψαν τον πόλεμο - και πρόκειται όχι μόνο για ντοκουμέντα, αλλά για έργα τέχνης. Είδαμε αυτό το κοριτσάκι που τρέχει τρομαγμένο, γυμνό στο δρόμο, όταν έριχναν τις ναπάλμ, φωτογραφία που κυκλοφόρησε σε όλες τις εφημερίδες.
Σε ένα άλλο δωμάτιο έχουμε έκθεση ζωγραφικής από παιδιά: πολύχρωμη, πολύ όμορφη. Η έκθεση έχει και φωτογραφίες παιδιών με δυσμορφίες. Οι γενιές αυτές, εξαιτίας των διοξινών, γέννησαν παιδιά με προβλήματα. Σ αυτόν τον πόλεμο σκοτώθηκαν επίσης πάρα πολλοί Αμερικάνοι στρατιώτες, αλλά και πολλοί που επέζησαν έκαναν παιδιά με δυσμορφίες.
Εκτός από όλα αυτά τα απεχθή που έκαναν οι Αμερικάνοι, πολλοί από αυτούς βρέθηκαν μπροστά σε μία φρίκη. Γιατί ξεκίνησαν με άλλα μυαλά, ότι πάνε για να σώσουν την Αμερική από τον επικείμενο κίνδυνο του κομμουνισμού και βρέθηκαν να δολοφονούν παιδιά και γυναίκες. Μάλιστα την ημέρα που επιτέθηκαν σε ένα χωριό, ένας από τους πιλότους προσπάθησε να σώσει πολλές γυναίκες και παιδιά. Στο τέλος του πολέμου, όταν γύρισαν οι Αμερικάνοι από το Βιετνάμ, εκτός από όλα τα τρομερά προβλήματα που είχαν οι ίδιοι, είχαν και μία ρετσινιά, ότι σκότωναν παιδιά αντί για πολεμιστές.
Υπάρχει μία πτέρυγα, όπου υψώνεται η φωνή διαμαρτυρίας όλων, από πολλά κράτη, κατά του πολέμου του Βιετνάμ.
Στον περίβολο υπάρχουν διάφορα αεροπλάνα και μία πτέρυγα με μία γκιγιοτίνα. Οι Γάλλοι σκότωναν τους Βιετμίνχ με τη γκιγιοτίνα. Είχε τα «κλουβιά τίγρεις», τα οποία ήταν σαν συρμάτινες κάσες, με το σύρμα με τις μυτερές προεξοχές: εκεί στοίβαζαν ανθρώπους, και έπρεπε να είναι συνεχώς ξαπλωμένοι. Όπως επίσης και μία πτέρυγα με άλλα κελιά βασανιστηρίων, όπου σε πολύ περιορισμένους χώρους είχαν τους κρατούμενους, δεμένους με σιδερένια μπάρα. Πολλοί από αυτούς μετά παρέλυαν.
Βγαίνοντας από το μουσείο, σκεφτήκαμε ότι όλα τα κράτη θα έπρεπε να έχουν ένα τέτοιο μουσείο, μουσείο πολέμου, όπου να φαίνεται καθαρά το φρικτό πρόσωπο του πολέμου και όπου να αποκαλύπτονται τα πράγματα, γιατί πολλές φορές οι πόλεμοι στηρίζονται πάνω σε ψευτιές.
Φύγαμε με τη Nιουτ, την οδηγό μας, περάσαμε μπροστά από το παλάτι και πήγαμε στο Μουσείο Χο Τσι Μινχ, μουσείο λαογραφικό, ανθρωπολογικό και ιστορικό. Ένα υπέροχο κτίριο, με τεράστιους διαδρόμους, ψηλά ταβάνια, πολύ ωραία ξύλα, όπου έρχονται πολλά νιόπαντρα ζευγάρια να φωτογραφηθούν. Είδαμε και άλλες φωγραφίες: ένα πλοίο που μετέφερε όπλα, γαμήλιες στολές, διάφορες εικόνες φυσικής ιστορίας.
Έπειτα πήγαμε στην Cathedrale Notre Dame (Καθεδρικός ναός της Παρθένου), ένα πολύ ωραίο κτίσμα, που απέναντι έχει το Ταχυδρομείο, φοβερό γαλλικό κτίριο, με θόλο σαν αίθριο και πάρα πολύ κόσμο.
Μετά πήγαμε στην Jade Emperor Pagoda (Παγόδα του αυτοκράτορα από νεφρίτη), Η παγόδα, αφιερωμένη στον Αυτοκράτορα από νεφρίτη, το σημαντικότερο ταοϊστικό θεό, χτίστηκε το 1909 και είναι ένας από τους πιο σημαντικούς κινέζικους ναούς, γεμάτος χρώματα.
Έχει περίεργα αγάλματα από φαντασμαγορικές και φανταστικές θεότητες, όπως και ήρωες γιγάντιους. Στο κυρίως κτίριο υπάρχουν δύο πολύ απειλητικά όντα. Στα δεξιά είναι το άγαλμα τεσσάρων μέτρων του διοικητή, που νίκησε τον πράσινο δράκο, ο οποίος και αυτός απεικονίζεται στο κάτω μέρος, ενώ αριστερά είναι ο διοικητής που νίκησε την άσπρη τίγρη. Ο Αυτοκράτορας Αποζάντα, ντυμένος με πολύτιμες ρόμπες, προεδρεύει στο κύριο ιερό.
Στην είσοδο του ναού είχε μικρές δεξαμενές με ψάρια και θαλάσσιες χελώνες, που θεωρούνται ευοίωνες.
Μετά επισκεφθήκαμε τον ινδουιστικό ναό της Mariamman. Ο ναός φαινόταν ότι ήταν της Νότιας Ινδίας. Μέσα υπήρχαν απεικονίσεις του Σίβα, της Πάρβατι, του Μούρουγκα και η Μαριάμμαν μοιάζει με την Κάλι. Είναι μία μορφή της Πάρβατι και θεά του ανέμου.
Κατά τη διάρκεια της βόλτας μας, για πρώτη φορά είδα σε ένα μαγαζί ένα είδος ποτού, που μέσα είχε φίδι, κόμπρα, το οποίο το προτείνουν για την ανδρική σεξουαλικότητα.
Η ώρα πια έχει πάει έξι. Το λεωφορειάκι μας φέρνει στο ξενοδοχείο, από όπου αποφασίσαμε να πάμε λίγο πιο κάτω για φαϊ. Ψιλοβρέχει αυτό τον καιρό. Ενώ κανονικά ο μουσώνας ξεκινάει τον επόμενο μήνα, φέτος μοιάζει να ξεκίνησε πολύ νωρίτερα.
Στην επιστροφή εγώ έμεινα σε ένα internet cafe και τακτοποίησα την αλληλογραφία μου.
Τώρα η ώρα είναι δώδεκα παρά είκοσι. Έχω κοιμηθεί πολύ λίγο, μια και όχι μόνο χθες, αλλά και προχθές δεν κοιμηθήκαμε καθόλου τη νύχτα. Αύριο έχουμε αναχώρηση στις εννέα, οπότε θα σηκωθώ στις επτά για να προλάβω να κάνω διαλογισμό, και να πάρω πρωινό. Θέλει και αυτό το χρόνο του.
Κυριακή 28 Μαρτίου
Σήμερα κατά λάθος είχα βάλει το ξυπνητήρι μία ώρα νωρίτερα και δεν κοιμήθηκα αρκετά. Πήρα το πρωινό μου. Ο μπουφές το πρωί είναι ένα όργιο. Έχει πάρα πολλά πράγματα, αλλά αυτό που απολαμβάνω είναι τα πάμπολλα φρούτα: μεταξύ πολλών άλλων ανανά, παπάγια, το dragon fruit, το οποίο είναι σαν πτερύγια δράκου, κόκκινο από έξω και μέσα άσπρο με μαύρες βούλες.
Συναντηθήκαμε στις εννέα και επισκεφθήκαμε την παγόδα της Thien Hau, έναν κινέζικος ναό του 18ου αιώνα, στην περιοχή Τσολόν. Η θεά Thien Hau λένε ότι έζησε και ήταν αγία, μπορούσε να ταξιδεύει πάνω σε χαλί πάνω από τους ωκεανούς ή να ανεβαίνει στον ουρανό και έτσι προστάτευε όλους τους ναυτικούς. Ο ναός αυτός ήταν πολύ ιδιαίτερος και εδώ λατρεύονται και οι πρόγονοι. Κρεμασμένες μπροστά στο προαύλιο, αρωματικά στικς σε σχήμα σπείρας, σαν χωνί, που είναι σπείρες ευχών. Γράφεις σε ένα χαρτί τα ονόματα που θέλεις να μνημονεύουν και τα οποία τα μνημονεύουν για πέντε ημέρες. Κατεβάζουν αυτή τη σπείρα, την ανάβεις και την ανεβάζουν.
Εδώ υπάρχουν τέσσερις θεότητες: η Thien Hau, η οποία αριστερά της είχε μία άλλη, ανδρική θεότητα, που ήταν για το χρήμα, δεξιά της μία άλλη, που είναι για προστασία και για την ειλικρίνεια και μια τέταρτη, η οποία βοηθάει τις γυναίκες να βρουν το σωστό άνδρα.
Παρά την παρουσία των θεοτήτων, οι πραγματικοί φύλακες είναι οι χελώνες, οι οποίες υπάρχουν σε μία μικρή δεξαμενή.
Η Thien Hau λατρεύεται και στο Χονγκ Κονγκ, όπου τη λένε Τιν Χο, αλλά και στην Taiwan, που τη λένε Μάτσοκ.
Μετά απ’αυτό ταξιδέψαμε περίπου δύο ώρες με το αυτοκίνητο για να πάμε βορειοδυτικά, στη Σινική Θάλασσα και να επισκεφθούμε το Δέλτα του ποταμού Μεκόνγκ, ο οποίος είναι το δωδέκατο πιο μακρύ ποτάμι της γης. Ρέει μέσα από την Κίνα, τη Μυανμάρ, την Ταϋλάνδη, την Καμπότζη και το Βιετνάμ, 4.200 χιλιόμετρα συνολικά, και μόνο στο Βιετνάμ είναι 250 χλμ. Υπάρχει ο Άνω Ποταμός και ο Κάτω Ποταμός, ο οποίος ονομάζεται "Οι Εννέα Δράκοι", τα εννέα κλαδιά του Μεκόνγκ. Ο Μεκόνγκ στα βιετναμέζικα λέγεται Κου Λουνγκ, που θα πει εννέα δράκοι.
Η φύση μου θυμίζει πολύ την ινδική φύση και τα απλά σπίτια και αυτά θυμίζουν Ινδία από αρχιτεκτονική άποψη. Έχουν πάντα μία σκεπαστή βεράντα, μερικές διακοσμήσεις πάνω στο γείσο της βεράντας και φυσικά ταράτσα.
Φτάσαμε στην αποβάθρα. Υπήρχαν πολλά πλοία: άλλα έρχονται από μακριά, άλλα είναι επιβατικά και πολλά μεταφέρουν άμμο από τη θάλασσα για κατασκευές. Είχαν φτιάξει μία μεγάλη γέφυρα, που μας θύμισε το Ρίο - Αντίρριο. Τα πλοία μπροστά έχουν μάτια ώστε να τρομάζουν τα ζώα.
Θα πηγαίναμε στο νησί Unicorn (μονόκερως), με ένα ιδιωτικό πλοιάριο. Καθώς απομακρυνόμαστε μέσα στον Μεκόνγκ προς τον προορισμό μας, συναντήσαμε και πλωτά σπίτια, τα οποία κάτω από το πάτωμα, όταν τα ανοίξεις, είναι ιχθυοτροφεία και σε ορισμένες στιγμές μάλιστα, όταν ρίξουν τροφή, βλέπεις όλα τα ψάρια να μαζεύονται.
Σ'αυτό το νησί ζουν 500 άνθρωποι, υπάρχει ακόμα και δημοτικό σχολείο. Ήταν πολύ τουριστικό, με την έννοια ότι είναι φτιαγμένο για τους ξένους, με πολλά μαγαζιά και εμπορεύματα.
Καθίσαμε, μας προσέφεραν φρούτα: μπανάνες, ανανά, παπάγια και jackfruit - αυτό το μεγάλο φρούτο, που μοιάζει με προϊστορικό όπλο. Ήρθαν κοπέλες και μικρά κοριτσάκια, ντυμένες με το παραδοσιακό τους ρούχο, το αο-ντάϊ, σκιστό στο πλάι. Τις συνόδευαν μουσικοί και τραγούδησαν.
Μας οδήγησαν σε μία φάρμα εκεί κοντά, που πουλούσε βασιλικό πολτό και διάφορα προϊόντα που φτιάχνουν από φίδια, γιατί εκεί κοντά υπάρχει και εκτροφείο φιδιών. Φτιάχνουν κρέμες, που είναι πολύ καλές για τους μυϊκούς πόνους, τα αρθριτικά, όπως επίσης και μία άλλη κρέμα για τα εγκαύματα. Είχε πολλούς Γάλλους, που έβαζαν τον πύθωνα σαν κασκόλ και έπαιρναν φωτογραφίες.
Ήταν μία ωραία εμπειρία, ότι μπήκαμε σε πιρόγες. Υπήρχε τρομερή κινητικότητα, γιατί οι ντόπιοι έρχονται και παίρνουν τους επισκέπτες. Κινούνται πολύ ευέλικτα μέσα σε αυτό το μικρό παραπόταμο του Μεκόνγκ και ήταν πολύ γραφικά. Δύο ντόπιοι μπρος και πίσω (είτε ζευγάρι, είτε μαμά - γιος, είτε μπαμπάς - κόρη, είτε δύο γυναίκες) και στη μέση τους οι επισκέπτες. Τους πάνε σε ένα άλλο νησάκι, όπου κανείς μπορεί να κάνει μία βόλτα με άμαξα, όπως συνηθιζόταν παλαιά.
Πήγαμε στο εστιατόριο. Το γεύμα καταπληκτικό, με ψάρι, το elephant fish, όπως το λένε. Πάνω σε ρυζόχαρτο, το οποίο ο σερβιτόρος με πολύ μελετημένες κινήσεις ράντιζε με νερό, έβαζε μέσα το ψημένο ψάρι, λίγο αγγούρι, σαλάτα, το τύλιγε και το έτρωγες. Επισκεφθήκαμε, επίσης, εργοστάσιο, όπου έφτιαχναν διάφορα γλυκά και καραμέλες από καρύδα.
Επιστρέψαμε με το πλοίο. Η Νιουτ μας τραγουδούσε στα βιετναμέζικα. Μας εξήγησε ότι ο τονισμός παίζει πολύ μεγάλο ρόλο και ότι η ίδια λέξη, αν την πεις με διαφορετικό τονισμό, σημαίνει πολύ διαφορετικά πράγματα. Μετά ενδιαφέρθηκε για τον ινδικό χορό. Της δείξαμε λίγο τις χρήσεις του ενός χεριού στο bharata natyam.
Μόλις αποβιβαστήκαμε, μπήκαμε στο αυτοκίνητο και επιστρέψαμε για να επισκεφθούμε μια ακόμα παγόδα, την Giac Lam. Θέλαμε να είμαστε εκεί στις τέσσερις, γιατί είχαμε διαβάσει, ότι στην παγόδα αυτή που είναι βουδιστικός ναός, ζουν μοναχοί και στις τέσσερις η ώρα κάνουν προσευχές. Υπέροχος ναός, με σκαλιστά πολύ ωραία δοχεία, με λουλούδια και έναν τεράστιο Βούδα. Πράγματι, έγιναν ευχές από δύο μοναχούς που έψελναν χτυπώντας τύμπανα και ξύλινα όργανα.
Μετά επισκεφθήκαμε το κέντρο της πόλης, είδαμε το Δημαρχείο, την Όπερα και καταλήξαμε στην αγορά Ben Thang, μία αγορά που είναι συνέχεια ανοιχτή, το πρωί τα εσωτερικά μαγαζιά και το βράδυ η εξωτερική αγορά, που μένει μέχρι αργά τη νύχτα.
Επιστρέψαμε στο ξενοδοχείο, έστειλα διάφορα e-mail και τώρα θα κοιμηθώ, μόλις τελειώσω, γιατί αύριο στις τέσσερις και μισή φεύγουμε για το αεροδρόμιο για να πάμε στον επόμενο προορισμό μας.
Δευτέρα 29 Μαρτίου
Όλα καλά, η πτήση πολύ καλή. Φτάσαμε στο Nha Trang. Δυστυχώς, βροχερός ο καιρός. Ελπίζαμε σε καλοκαίρι, γιατί είχα διαβάσει, ότι έχει πολύ ωραίες παραλίες, νησάκια, τυρκουάζ νερά και εντάξει, θα μου άρεσε να κάνω μπάνιο. Αλλά ό,τι φέρει η ζωή καλώς να έρθει. Ήρθε ο νέος μας οδηγός, ο Χούι, ο οποίος μας οδήγησε στο ξενοδοχείο. Κατά μήκος μίας παραλίας με άμμο, έξι χιλιόμετρα, όλο τεράστια ξενοδοχεία. Αυτή την περιοχή την είπαμε Καμένα Βούρλα, λίγο απογοητευτική μόλις τη δεις. Σου δίνει εικόνες ενός αρχιτεκτονικού χάους και υπό ανάπτυξη - αν αυτό λέγεται ανάπτυξη. Φάγαμε πρωινό και μετά κοιμήθηκα, λούστηκα. Δύο η ώρα θα ερχόταν ο Χούι. Έβρεχε, έβαλα αδιάβροχο και πήρα ομπρέλα.
Πήγαμε στην πρώτη παγόδα, τη βουδιστική παγόδα Long Sοn, του 19ου αιώνα. Πίσω από την παγόδα, πολλά σκαλοπάτια οδηγούσαν σε έναν τεράστιο λευκό καθιστό Βούδα. Πάρα πολύ ωραίος ο περιβάλλων χώρος, με λίμνη, με πολλούς δράκους, στολισμένους με κεραμικό και γυαλί. Η παγόδα είχε σκηνές από τη ζωή του Βούδα και όπως βλέπαμε μπροστά, είχε δύο τεράστια κεριά δεξιά - αριστερά, που έμοιαζαν με φαλλούς, γεμάτα μάτια, πολλές προσφορές, κεριά, λουλούδια. Ένας πιο μικρός Βούδας και πίσω ένας μεγαλύτερος ανάμεσα σε χρυσές κολώνες, στολισμένες με δράκους δεξιά - αριστερά και πιο πίσω ένα άλλο άγαλμα του Βούδα που είχε δεξιά και αριστερά κομμάτια ύφασμα, που κρέμονταν και με τις πτυχώσεις τους σχημάτιζαν κι αυτά κάτι σαν κολώνες.
Φεύγοντας από εκεί πήγαμε στους πύργους Cham. Πολύ παλαιοί πύργοι, οι οποίοι έχουν κατασκευαστεί από τους Τσαμ (οι Τσαμ ήταν μείξεις Μαλαισίων, Κινέζων και Βιετναμέζων) τον 7ο και τον 12ο αιώνα. Είναι φτιαγμένοι από άμμο, σαν τούβλα άμμου, κολλημένα με χυμό από ζαχαροκάλαμο. Είχαν καταστραφεί, όμως αναπαλαιώθηκαν πολύ ωραία. Βρίσκονται σε μία υπέροχη τοποθεσία, με βράχους και μικρά δέντρα μπονσάι κοντά σε μεγάλα δέντρα. Καταπληκτικό, το feng sui έχει προσεχτεί ιδιαίτερα. Ο τόπος συγκεντρώνει Κινέζους και Βιετναμέζους βουδιστές. Ο ναός όμως είναι ινδουιστικός: το ένα μέρος είναι αφιερωμένο στην Ούμα, το άλλο στο Σίβα και το τρίτο στον Γκανέσα. Το linga του Σίβα (φαλλικό σύμβολο που αντιπροσωπεύει το Σίβα) το έκλεβαν συνέχεια και τελικά το 1965 ο τότε βασιλιάς έβαλε να φτιάξουν ένα πέτρινο λίνγκα, το οποίο υπάρχει μέχρι σήμερα. Πολύ ατμοσφαιρικό το μέρος: στο βάθος βλέπεις το λιμάνι, δραστήριο, με πάρα πολλά πλοία και βάρκες στρογγυλές, που είναι σαν καλάθια για να μεταφέρονται από την όχθη ώς τα καράβια.
Έπειτα επισκεφθήκαμε την τοπική αγορά. Εντάξει, οι γνωστές αγορές. Ήσυχη, δεν είχε πολύ κόσμο. Μετά επέστρεψα πάλι στον πρώτο ναό, τον Λονγκ Σον. Είχε ένα εστιατόριο εκεί κοντά, με ωραία αυλή και φυτοφαγικό φαγητό, το οποίο μου άρεσε πάρα πολύ. Οι κοπελίτσες που σέρβιραν ήταν πάρα πολύ χαριτωμένες και είχε καλό κόσμο, κυρίως γυναίκες, θα έλεγα. Έφαγα noodles με χορταρικά και spring rolls, πολύ ελαφριά μαγειρεμένα. Λεπτή κουζίνα, πολύ λεπτές γεύσεις. Ήπια τον τοπικό καφέ με φίλτρο, ο οποίος πέφτει αργά - αργά - αργά - αργά. Ήταν πέντε η ώρα.
Περίμενα μέχρι τις έξι και μισή και μετά πήγα πίσω στο ναό. Είχε μαζευτεί κόσμος και περίπου 20 μοναχοί. Οι πιστοί φοράνε γκρίζες μακριές πουκαμίσες. Στοιχίσανε τον κόσμο και άρχισε η τελετουργία. Χτυπάνε τύμπανα, κρούουν πάνω σε ξύλινα όργανα, καθώς και μέταλλα. Ανάμεσα στις φράσεις υπάρχουν κενά, στα οποία κενά γίνονται μεγάλα pranams (προσκυνήματα με κάμψη): από όρθιοι σκύβουν ως το μέτωπο να ακουμπήσει κάτω στη γη. Αυτό γίνεται ξανά και ξανά. Ήταν πάρα πολύ ωραία, στοιχισμένοι καθώς είμαστε κάθετα και οριζόντια. Ο κόσμος είχε πολλή κατάνυξη. Μπήκα μέσα στην ατμόσφαιρα.
Μετά είχα αποφασίσει να περπατήσω γύρω στα δύο-τρία χιλιόμετρα, όταν μία πολύ γλυκιά κοπελίτσα μου κάνει νόημα με το δάκτυλο: "Θέλεις να περπατήσεις; Έλα μαζί μου" και αφού με έβαλε στο μηχανάκι, με έφερε μέχρι το ξενοδοχείο.
Έκανα μία βόλτα στη θάλασσα. Έχει σταματήσει η βροχή εδώ και ώρα. Τα κύματα σκάνε, τα ακούω, και βλέπω μία τεράστια παραλία, που πάει μέχρι την άκρη, με τα φώτα της λεωφόρου και τα φωτισμένα κύματα να σκάνε...
Το ξενοδοχείο εννέα με δέκα είχε show. Οι ερμηνευτές ήταν νεαρότατοι, αγόρια και κορίτσια, πολύ όμορφα ντυμένα. Εντάξει, τα βήματα δεν τα ήξεραν, αλλά η ευγένειά τους και οι καλές προθέσεις μας κατέκτησαν.
Ώρα για ύπνο, γιατί αύριο το πρωί έχουμε πάλι πτήση, ξύπνημα στις πέντε.
